Poziom wymagań

Podstawowy

P

Ponadpodstawowy

PP

Uczeń:

Uczeń:

– zapoznaje się z informacjami na temat Jamesa Herriota

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa rodzaj narracji

– określa elementy świata przedstawionego

– wylicza cechy bohatera

– nazywa uczucia bohatera

– cytuje odpowiednie fragmenty tekstu

– formułuje rady dla bohatera

– redaguje opowiadanie z elementami opisu przeżyć wewnętrznych

– określa motywy działania bohatera

– wskazuje elementy komizmu

– redaguje dalszy ciąg zdarzeń w formie listu lub dialogu

– przytacza argumenty zachęcające do poznania całej powieści, wykorzystując terminologię właściwą utworom epickim

– zapoznaje się z informacjami na temat Kazimierza Wierzyńskiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa nastrój wiersza

– wypisuje sformułowania wywołujące „barwne” wrażenia

– nazywa motywy roślinne

– wyjaśnia, czym jest przerzutnia

– odczytuje przerzutnie

– tworzy wersję malarską wiersza

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, w jaki sposób nastrój wiersza oddziałuje na czytelnika

– wyjaśnia symboliczne znaczenia kolorów

– korzysta ze słownika symboli

– wyjaśnia sens wyznania podmiotu lirycznego

– nazywa stany emocjonalne podmiotu lirycznego

– wyjaśnia, jaką funkcję pełnią motywy roślinne

– wyjaśnia stosowanie przerzutni

– tworzy i opisuje wersję malarską wiersza

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– nazywa wrażenia czytelnicze

– określa tematykę utworu

– nazywa postać mówiącą, uzasadniając wypowiedź cytatami

– podaje cechy postaci mówiącej

– określa cel sportowca; środki, które prowadzą do celu; przeciwnika, którego musi pokonać

– wyjaśnia, czym jest rym

– rozróżnia rymy dokładane i niedokładne, żeńskie i męskie

– odczytuje rymy z wiersza

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– określa funkcję, jaką pełnią rymy w wierszu

– proponuje inny tytuł dla utworu, uzasadniając wypowiedź

– wymienia bohaterów innych utworów, którzy cechami przypominają postać mówiącą w wierszu

– wyraża opinię na temat wierszy o tematyce sportowej

– dokonuje adaptacji wiersza na obrazy filmowe

– wybiera sformułowania podkreślające fakt wypowiadania się we własnym imieniu

– układa zdania złożone, w których do opinii dodaje wstępny argument

– wyraża własne zdanie, uzasadniając je

– przekształca podane sformułowania w taki sposób, by sygnalizowały fakt wypowiadania się we własnym imieniu

– wyraża własną opinię, gromadząc na jej poparcie kilka argumentów

– formułuje wypowiedzi logiczne, zrozumiałe i poprawne pod względem językowym

– odróżnia czasownik od innych części mowy na podstawie znaczenia i pytań

– rozpoznaje i określa formy osoby, liczby, czasu i rodzaju

– odróżnia formy osobowe od nieosobowych (bezokolicznik, formy na -no, -to)

– rozpoznaje i tworzy formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego

– pisze poprawnie cząstki

-bym, -byś, -by

– określa funkcje czasownika w zdaniu

– stosuje różne formy czasownikowe w zależności od formy wypowiedzi

– celowo stosuje różne tryby czasownika w wypowiedziach ustnych i pisemnych

– czyta cicho ze zrozumieniem

– klasyfikuje poznane teksty jako mity

– redaguje notatkę o cechach mitu, korzystając ze Słowniczka terminów literackich i kulturowych

– określa tematykę poznanych fragmentów mitów

– omawia motyw stworzenia

– porównuje elementy świata przedstawionego mitów w celu wskazania podobieństw i różnic

– porządkuje w formie planu kolejność następowania zjawisk w każdej ze starożytnych wizji powstania świata

– porządkuje w formie streszczenia kolejność następowania zjawisk w każdej ze starożytnych wizji powstania świata

– wyjaśnia pojęcie mit pierwotny

– odczytuje fragmenty mitów, które opowiadają w sposób „obrazowy”

– odczytuje znaczenia symboliczne

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa tematykę tekstu

– klasyfikuje przeczytany tekst jako fragment Biblii

– wymienia elementy stworzenia w kolejności, o jakiej wspomina Biblia

– nazywa uczucia towarzyszące Bogu podczas aktu stworzenia

– cytuje odpowiednie fragmenty tekstu

– porównuje biblijny opis stworzenia z relacją o powstaniu świata zawartą w mitach ludów starożytnych

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– postrzega Biblię jako źródło gatunków

– wymienia cechy charakterystyczne dla tekstów biblijnych

– rozpoznaje i nazywa motywy

– uzasadnia własne zdanie, podając odpowiednie argumenty

– porównuje różne ujęcia fabularne, motywy, język

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– klasyfikuje przeczytany tekst jako fragment Biblii

– określa tematykę tekstu

– określa elementy świata przedstawionego, odwołując się do tekstu

– odpowiada na pytania, cytując odpowiednie fragmenty tekstu

– rozumie raj jako synonim szczęścia

– dobiera reprodukcję, która bardziej odpowiada opisowi biblijnego Edenu

– proponuje inny tytuł do przeczytanego fragmentu Biblii

– rysuje drzewo życia lub drzewo poznania dobra i zła

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia motyw raju, stworzenia

– nazywa wartości

– definiuje pojęcia motyw, symbol

– omawia motyw Edenu w kulturze

– redaguje opis miejsca (ogród Eden)

– zapoznaje się z informacjami na temat autora i dzieła

– ogląda fragment malowidła

– rozpoznaje na obrazie biblijny motyw stworzenia człowieka

– określa czas i miejsce wydarzeń

– wymienia elementy obrazu

– opowiada o poszczególnych elementach obrazu

– nazywa uczucia postaci przedstawionych na obrazie

– wyjaśnia sens obrazu, korzystając z informacji w podręczniku

– określa zasady kompozycji obrazu

– wyjaśnia biblijny motyw stworzenia człowieka

– wyjaśnia znaczenie poszczególnych elementów obrazu

– wyjaśnia symbolikę, odwołując się do Biblii

– wyjaśnić, na czym polega technika fresku

– omawia podobieństwa i różnice dotyczące rodowodu człowieka przedstawionego w malarstwie i literaturze

– czyta głośno

– wypowiada się na temat narratora

– określa elementy świata przedstawionego

– rozpoznaje w utworze przypowieść

– podaje cechy przypowieści na podstawie poznanego tekstu

– odczytuje ukryty sens przypowieści oraz jej wymowę

– redaguje tekst wyjaśniający współczesnym językiem znaczenie przypowieści o siewcy

– rozpoznaje i nazywa wartości

– wyjaśnia, czym charakteryzują się alegoria, symbol, przenośnia

– wyjaśnia znaczenie motywów alegorycznych i symbolicznych

– redaguje opowieść z wykorzystaniem motywów alegorycznych lub symbolicznych

– odróżnia czasownik od innych części mowy

– rozpoznaje formy osoby, liczby, czasu i rodzaju

– odróżnia formy osobowe od nieosobowych

– rozpoznaje formy trybu

– nazywa strony czasownika

– przekształca stronę czynną na bierną i odwrotnie

– określa funkcje strony czynnej i biernej

– stosuje strony czasownika w zależności od rodzaju tekstu

– rozróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie

– zapoznaje się z informacjami na temat Jana Parandowskiego

– czyta cicho ze zrozumieniem

– klasyfikuje utwór jako mit

– wyjaśnia, czym jest mit i mitologia

– określa elementy świata przedstawionego

– wymienia dokonania bohatera, jego zasługi i winy

– wymienia sposoby upamiętnienia przez Ateńczyków postaci Tezeusza

– redaguje napis, jaki można by umieścić na pomniku Tezeusza

– wyjaśnia, czym jest prawda historyczna, fikcja literacka, fantastyka

– wyjaśnia frazeologizmy wywodzące się z mitologii

– wymienia znane mity

– opowiada o znanych bogach i bohaterach mitologicznych

– ocenia dokonania bohatera

– formułuje hipotezę, uzasadnia ją, korzystając z tekstu źródłowego

– wyjaśnia sens mitu, odwołując się do tekstu

– wyjaśnia symboliczne znaczenie nici Ariadny i labiryntu

– redaguje opowiadanie twórcze

– zapoznaje się z informacjami na temat Zygmunta Kubiaka

– czyta cicho ze zrozumieniem, wybierając odpowiednie informacje

– odróżnia mity heroiczne od innych

– zapisuje w punktach dzieje Grecji i jej kultury

– kwalifikuje tekst jako popularnonaukowy, uzasadniając własne zdanie

– wyjaśnia symbolikę motywu morza

– wyjaśnia związek pieśni z mitem

– tworzy oś czasu

– zapoznaje się z tłem historycznym wypadków, o których opowiada utwór

– czyta głośno

– określa elementy świata przedstawionego

– wypowiada się na temat utworu, ilustrując wypowiedź odpowiednimi fragmentami tekstu

– sporządza plan wydarzeń

– nazywa cechy bohatera

– ocenia postawę bohatera

– wyjaśnia, na czym polegał ideał rycerza

– komentuje zachowanie Rolanda, odwołując się do zasad etyki rycerskiej

– redaguje napis nagrobny

– klasyfikuje Pieśń o Rolandzie jako epos rycerski

– odróżnia relację o zdarzeniach od komentarza

– oddziela prawdę historyczną od fikcji literackiej

– podaje cechy eposu rycerskiego

– sporządza kodeks rycerski

– redaguje sprawozdanie

– zapoznaje się z informacjami na temat Henryka Sienkiewicza oraz utworu

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa elementy świata przedstawionego

– cytuje fragmenty opisujące stan ducha bohatera

– ocenia postępowanie bohaterów

– wymienia wartości typowe dla etyki rycerskiej, odnosząc je do bohaterów

– redaguje napis nagrobny

– wskazuje w tekście odwołania do tradycji kulturowej

– odróżnia język naukowy od literackiego

– odróżnia powieść historyczną od innych rodzajów powieści

– notuje w punktach wydarzenia tworzące fabułę i omawia związki między nimi

– dzieli elementy świata przedstawionego na fikcyjne i historyczne

– wyjaśnia motywy działania bohaterów

– komentuje sposób opowiadania narratora (narracja obiektywna i subiektywna)

– zapisuje w punktach dekalog rycerski

– wyjaśnia różnice między powieścią historyczną a naukową pracą historyczną

– wyjaśnia, czym charakteryzuje się język naukowy i literacki

– relacjonuje wydarzenia językiem pracy naukowej lub podręcznika do historii

– podaje cechy powieści historycznej

– zapoznaje się z informacjami na temat Jerzego Hoffmana

– czyta cicho ze zrozumieniem

– klasyfikuje poznany tekst jako scenariusz filmowy

– wymienia informacje zawarte w scenariuszu filmowym

– porównuje fragment scenariusza z odpowiednim fragmentem literackiego pierwowzoru i wymienia różnice między nimi

– porównuje fragment filmu z fragmentem scenariusza

– proponuje utwór będący dobrym materiałem na scenariusz, uzasadniając wybór

– definiuje pojęcie scenariusz filmowy

– omawia podobieństwa i różnice między scenariuszem a tekstem epickim i dramatycznym

– uzasadnia zasadność zmian w scenariuszu w odniesieniu do literackiego pierwowzoru

– wyjaśnia różnice między scenariuszem a jego realizacją filmową

– przekształca fragment powieści na scenariusz filmowy

– zapoznaje się z informacjami na temat autora tekstu

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– wyjaśnia pojęcie adaptacji filmowej

– wymienia etapy adaptacji filmowej

– wymienia adaptacje filmowe powieści Sienkiewicza w kolejności chronologicznej

– wyjaśnia, dlaczego Hoffman ekranizował części trylogii w odwrotnej kolejności

– rozróżnia pojęcia: scenariusz i scenopis

– uzupełnia brakujące ogniwa procesu powstawania scenariusza

– kwalifikuje podane prace nad filmem do okresu przedprodukcji lub postprodukcji

– przytacza przykłady różnych adaptacji filmowych

– wymienia we właściwej kolejności etapy adaptacji filmowej

– wyjaśnia pojęcie „filmowości” literatury

– podaje przykłady „filmowości” literatury

– wyjaśnia, czym różni się scenariusz od scenopisu

– redaguje instrukcję
dla filmowców, stosując fachowe słownictwo

– formułuje komentarz dotyczący obsady aktorskiej, uzasadniając swą opinię

– wyjaśnia, czym jest dyskusja

– formułuje zasady obowiązujące podczas dyskusji

– ocenia postępowanie bohatera

– formułuje tezę

– gromadzi argumenty na poparcie tezy

– zabiera głos w dyskusji

– bierze czynny udział w dyskusji

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa adresata wypowiedzi podmiotu lirycznego

– cytuje bezpośrednie zwroty do odbiorcy

– określa charakter słów skierowanych do adresata

– odczytuje sformułowania kojarzące się pozytywnie i negatywnie

– klasyfikuje utwór jako hymn

– rozpoznaje w omawianym tekście utwór patriotyczny

– wyjaśnia, czym jest apostrofa

– odczytuje apostrofę

– wymyśla tytuł dla utworu

– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat miłości do ojczyzny

– czyta głośno (z prawidłową wymową archaizmów), dokonując interpretacji

– wyjaśnia, w czyim imieniu wypowiada się podmiot liryczny

– w jednym zdaniu zapisuje pragnienie osoby wypowiadającej się w utworze

– wypowiada się na temat efektu zaskoczenia

– omawia rolę apostrofy

– wymienia cechy utworu patriotycznego

– wyjaśnia kontekst historyczny

– wymienia cechy hymnu

– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat miłości do ojczyzny,cytując w niej fragmenty tekstu

– zapoznaje się z informacjami na temat Józefa Wybickiego

– zapoznaje się z informacjami o powstaniu i dalszych losach utworu

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– odszukuje w tekście echa polskiej i europejskiej historii (postacie, zdarzenia)

– wyjaśnia znaczenie zaimka my

– nazywa uczucia wyrażone w utworze

– wyjaśnia znaczenie utworu, uzasadniając wypowiedź

– wymienia cechy hymnu

– wymienia sytuacje i okoliczności, w których śpiewany (grany) jest hymn

– formułuje zasady obowiązujące podczas wykonywania hymnu

– zabiera głos w dyskusji

– wygłasza z pamięci tekst hymnu narodowego

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wypowiada się na temat okoliczności powstania utworu

– wyjaśnia, co łączy wybitne postacie Polaków przywołane w tekście

– tłumaczy sens porównania

– wypisuje cele polityczne i idee zawarte w tekście

– wyjaśnia przyczyny popularności utworu w okresie, gdy jego oficjalne śpiewanie było zabronione

– wyjaśnia, czym jest hymn narodowy (państwowy)

– bierze czynny udział w dyskusji

– analizuje budowę utworu

– słucha fragmentu chorału gregoriańskiego

– zapoznaje się z informacjami na temat Adama Zagajewskiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa sytuację liryczną, w jakiej znajduje się bohater

– omawia okoliczności towarzyszące przedstawionej sytuacji

– określa przeżycia, stany emocjonalne bohatera

– odczytuje zaskakujące połączenia słowne

– określa problem wiersza, rozwijając wybraną propozycję

– podaje charakterystyczną cechę chorału jako utworu muzycznego

– wypowiada się na temat odrodzenia elementów chorałowych w muzyce popularnej

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia sens sformułowań określających sytuację, w jakiej znalazł się bohater

– wyjaśnia informacje dotyczące miejsca pobytu bohatera, powołując się na fragmenty tekstu

– ocenia połączenia słowne obecne w wierszu

– zadaje pytania, które prowokuje wiersz

– porównuje wiersz z chorałem

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o świecie przedstawionym w wierszu

– podkreśla we fragmencie zapisków zdanie, które mogłoby być wyjaśniającym komentarzem do wiersza

– ogląda reprodukcję obrazu

– wypowiada się na temat obrazu

– proponuje inny tytuł dla obrazu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– formułuje pytania, które nasuwają się po przeczytaniu wiersza

– porównuje świat przedstawiony na obrazie i w wierszu

– porównuje środki artystycznego wyrazu zastosowane przez poetę i malarza

– wyjaśnia rolę poezji

– odróżnia czasownik od innych części mowy

– rozpoznaje formy osoby, liczby, czasu i rodzaju

– odróżnia formy osobowe od nieosobowych

– rozpoznaje formy trybu

– nazywa strony czasownika

– rozróżnia i tworzy czasowniki dokonane i niedokonane

– rozróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie

– określa funkcje czasowników dokonanych i niedokonanych

– zapoznaje się z informacjami na temat Bolesława Prusa

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa czas i miejsce wydarzeń

– rozróżnia głównego bohatera i postacie drugoplanowe

– redaguje plan wydarzeń w formie równoważników zdań

– cytuje fragmenty tekstu zawierające opis wrażeń i przeżyć

– odczytuje fragment będący punktem kulminacyjnym

– określa rodzaj narracji i typ narratora

– wyjaśnia pojęcie nowela

– opowiada o przemianie jednego z bohaterów

– przedstawia przebieg akcji na wykresie

– opisuje rysunek obrazujący narrację w utworze

– wyjaśnia zależność między czasem a napięciem akcji 

– formułuje wskazówki dla uczestników wycieczek górskich

– wyjaśnia sens stwierdzenia: „podobne lecz podobnym”

– redaguje krótką nowelę zatytułowaną Podobne lecz podobnym

– wskazuje podstawowe elementy konstrukcyjne utworu

– charakteryzuje tytułowego bohatera

– wskazuje narratora, wyróżnia podstawowe wątki akcji, wie, czym charakteryzuje się powieść przygodowa

– wyróżnia i krótko omawia elementy konstrukcyjne utworu

– charakteryzuje głównych bohaterów powieści, wyjaśnia jej sens

– podaje cechy powieści przygodowej

– czyta odpowiednie fragmenty tekstu

– wypowiada się na temat utworu

– wyjaśnia kompozycję opowiadania

– odnajduje w opowieści wskazane człony kompozycyjne (wstęp, rozwój akcji, punkt kulminacyjny)

– wybiera elementy składające się na bogaty w informacje wstęp

– określa rodzaj narracji i typ narratora

– cytuje fragmenty zawierające opinię narratora o bohaterze

– odczytuje fragmenty będące opisami

– redaguje opowiadanie

– wypowiada się na temat budowy zdań w opowiadaniu

– wyjaśnia, czemu służy zmiana tempa narracji

– redaguje opowiadanie z elementami opisu i wielością narracji

– odróżnia czasownik od innych części mowy

– rozpoznaje formy osoby, liczby, czasu i rodzaju

– odróżnia formy osobowe od nieosobowych

– rozpoznaje formy trybu

– nazywa strony czasownika

– rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane

– zna i stosuje zasady pisowni zakończeń czasowników w czasie przeszłym

– rozróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie

– stosuje nieregularne formy czasowników

– zapoznaje się z informacjami na temat Jana Kochanowskiego

– zapoznaje się z pochodzeniem i znaczeniem słowa fraszka

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– klasyfikuje poznane utwory jako fraszki

– wymienia cechy fraszki

– określa tematykę fraszek

– odczytuje myśli zawarte we fraszkach

– określa adresata wypowiedzi podmiotu lirycznego

– podaje informacje na temat podmiotu lirycznego

– wyjaśnia, czym jest sentencja

– cytuje fragmenty będące sentencjami

– redaguje hasła zawierające myśli wyrażone w poszczególnych fraszkach

– redaguje tekst reklamy o zdrowiu i lipie

– czyta głośno (z prawidłową wymową archaizmów), dokonując interpretacji

– rozróżnia rodzaje fraszek

– wyjaśnia, na czym polegają różnice między poszczególnymi rodzajami fraszek

– uzasadnia słuszność lub fałsz myśli wyrażonych we fraszkach

– omawia kompozycję fraszek

– traktując fraszki jako zwierzenia tej samej postaci, opracowuje jej duchowy portret

– redaguje artykuł hasłowy na temat snu

– pisze tekst wywiadu z poetą

– zapoznaje się z informacjami na temat Jana Twardowskiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa tematykę utworów

– odczytuje myśli zawarte w poszczególnych tekstach

– klasyfikuje poznane utwory jako fraszki

– wymienia cechy fraszki

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– rozróżnia rodzaje (odmiany) fraszek

– wyjaśnia, na czym polegają różnice między poszczególnymi rodzajami fraszek

– układa komentarz na temat  poznanych utworów

– wypowiada się o języku fraszek

– porównuje fraszki różnych poetów

– układa fraszkę

– odróżnia rzeczownik od innych części mowy na podstawie znaczenia

– odmienia rzeczownik przez przypadki

– określa przypadek, liczbę i rodzaj rzeczownika

– rozróżnia temat i końcówkę rzeczownika

– rozpoznaje tematy oboczne rzeczownika

– wskazuje i nazywa oboczności w tematach rzeczowników

– używa poprawnych form rzeczowników odmieniających się nietypowo

– wyjaśnia, na czym polegają osobliwości w odmianie rzeczowników

– zna i stosuje zasady dotyczące pisowni zakończeń

-ji, -ii, -i w niektórych formach rzeczowników na -ja, -ia, -ea

– charakteryzuje bohaterów powieści, ocenia ich postawy

– dostrzega problemy, z którymi zmagają się bohaterowie

– charakteryzuje bohaterów, z różnych punktów widzenia ocenia i wartościuje ich postawy

– dostrzega problemy, z którymi zmagają się bohaterowie, stara się sformułować kilka życiowych rad

– odróżnia przymiotnik od innych części mowy na podstawie znaczenia i pytań

– stosuje w wypowiedzeniach przymiotnik jako określenie rzeczownika

– odmienia przymiotnik przez przypadki, liczby i rodzaje

– określa przypadek, liczbę i rodzaj przymiotnika

– stopniuje przymiotniki

– rozróżnia stopniowanie proste, opisowe i nieregularne

– rozpoznaje przymiotniki niepodlegające stopniowaniu – zna i stosuje zasady dotyczące wielkiej i małej litery w pisowni przymiotników

– używa w wypowiedziach ustnych i pisemnych różnorodnych przymiotników oraz związków frazeologicznych zawierających przymiotniki

– poprawnie używa przymiotników w związkach frazeologicznych

– tworzy przy użyciu przymiotników wypowiedź nacechowaną dodatnio lub ujemnie

– stosuje odpowiednie stopnie przymiotnika ze względu na przekazywaną informację i intencję wypowiedzi

– zapoznaje się z informacjami na temat Ignacego Krasickiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– klasyfikuje utwór jako bajkę

– podaje inne znaczenia wyrazu bajka, korzystając ze słownika języka polskiego

– formułuje definicję bajki, korzystając z podanego słownictwa

– opowiada treść bajek

– nazywa wady i zalety bohaterów

– ocenia stosunek narratora do postaci 

– wyjaśnia sens bajek (morał)

– wyjaśnia, czym jest alegoria

– streszcza fabułę wybranej bajki
– bierze udział w inscenizacji bajki

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– rozróżnia bajki zwierzęce, narracyjne i epigramatyczne

– wyjaśnia znaczenie tytułów

– wyjaśnia ogólnoludzki i ponadczasowy charakter bajek

– omawia kontekst historyczny

– wyjaśnia znaczenie alegorii

– wyjaśnia, czemu służy wykorzystanie elementów epickich

– dopisuje dalszy ciąg tekstu, rozwijając myśl autora

– dokonuje adaptacji scenicznej bajki

– zapoznaje się z informacjami na temat Adama Mickiewicza

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– klasyfikuje utwór jako bajkę

– podaje definicję bajki

– opowiada treść bajek

– wyjaśnia morał zawarty w bajce

– wyjaśnia, czym jest neologizm

– odczytuje neologizmy

– wyjaśnia, czym jest sentencja

– cytuje sentencje

– bierze udział w adaptacji scenicznej bajki

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– uzasadnia przynależność bajki do określonej kategorii

– wyjaśnia znaczenie tytułów

– wyjaśnia, na czym polega żart

– wyjaśnia związek między budową składniową a wersyfikacją

– wyjaśnia neologizmy i określa ich funkcję w  utworze

– tworzy sentencje

– dokonuje adaptacji scenicznej bajki

– odróżnia liczebnik od innych części mowy

– rozróżnia liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe, ułamkowe i nieokreślone

– dostosowuje formy rzeczownika i czasownika do form liczebnika

– poprawnie odmienia liczebniki

 – poprawnie stosuje liczebniki zbiorowe w wypowiedziach ustnych i pisemnych

– stosuje w wypowiedziach ustnych i pisemnych liczebnik w formie przydawki i orzecznika

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– odróżnia tekst biograficzny od autobiografii

– wymienia wydarzenia historyczne przywołane w tekście

– opowiada o pobycie pisarza w Paryżu

– cytuje zdanie relacjonujące moment prawdziwego zainteresowania się Fredry dramatem

– odczytuje fragment będący refleksją o współistnieniu dramatu i teatru

– wyjaśnia, czym jest autobiografia

– wypowiada się na temat edukacji dzieci w XIX-wiecznej Galicji

– wyjaśnia sens wyrażenia szkoła świata

– wyraża współczesnym językiem rozumienie powołania autora dramatycznego

– wyjaśnia, czy pisarz zrealizował swoje powołanie autora dramatycznego

– redaguje jednoaktówkę komediową

– zapoznaje się z informacjami na temat Aleksandra Fredry

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa czas i miejsce wydarzeń

– rekonstruuje przebieg wydarzeń

– wymienia głównych bohaterów dramatu

– rozpoznaje i nazywa wady i zalety postaci

– odczytuje ze słownika języka polskiego znaczenie wyrazu zemsta

– opowiada o śmiesznych sytuacjach

– wyjaśnia znaczenie słowa intryga

– rozróżnia odmiany komizmu

– układa listę postaci, mając na uwadze ich cechy komiczne

– rozpoznaje w utworze komedię charakterów

– przytacza argumenty z tekstu

– proponuje gesty i ruch sceniczny dla wybranej postaci

– recytuje fragmenty utworu

– opowiada o genezie utworu

– wyjaśnia istotę sporu

– przedstawia na rysunku poczynania bohaterów ułożone w pary: wyrządzona krzywda ® odwet

– opowiada o zamiarach (celu działania) bohaterów

– wymienia postacie, które osiągnęły (bądź nie) swój cel

– tworzy związki frazeologiczne z wyrazem zemsta

– wyjaśnia sens tytułu

– tytułuje najśmieszniejsze sceny

– wyjaśnia, na czym polega intryga w utworze

– analizuje sceny pod względem zastosowanych odmian komizmu

– wyjaśnia, czym jest komedia charakterów

– proponuje sposób wypowiadania kwestii przez wybraną postać

– recytuje fragmenty, wydobywając komizm tekstu

– wyróżnia przysłówek jako określenie czasownika

– tworzy przysłówki od przymiotników

– stopniuje przysłówki

– rozróżnia stopniowanie proste, opisowe i nieregularne

– rozpoznaje przysłówki niepodlegające stopniowaniu

– używa różnorodnych przysłówków, nazywając sposób, miejsce i czas wykonywanych czynności

– stosuje odpowiednie stopnie przysłówka ze względu na przekazywaną informację i intencję wypowiedzi

– poprawnie używa przysłówków w związkach frazeologicznych

– poprawnie zapisuje przysłówki złożone

– ogląda ekranizację (lub spektakl) utworu Fredry

– ocenia ekranizację (lub spektakl)

– formułuje tezę

– gromadzi argumenty na poparcie tezy

– zabiera głos w dyskusji

– redaguje recenzję

– bierze czynny udział w dyskusji

– zapoznaje się z informacjami na temat Sławomira Mrożka

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– przypomina treść baśni, która stała się inspiracją do napisania utworu

– określa elementy świata przedstawionego

– dzieli wydarzenia na oczekiwane (spodziewane) i nieoczekiwane (zaskakujące)

– wyjaśnia, czym jest epilog

– redaguje zakończenie (epilog)

– formułuje morał płynący z opowieści

– przedstawia prawdziwe myśli bohaterów w formie monologów

– porównuje utwór z pierwowzorem w zakresie dokonanych zmian

– wyjaśnia, czym jest konwencja literacka

– wyjaśnia, na czym polega deformacja gatunku

– redaguje zakończenie (epilog), zachowując przyjętą konwencję

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa czas i miejsce wydarzeń

– przekazuje informacje na temat bohaterów

– wyjaśnia motywy działania postaci

– wyjaśnia przyczyny niepowodzenia misji bohatera

– wybiera ilustrację do tekstu, uzasadniając wybór

– wymienia elementy zbliżające utwór do bajek

– wymienia elementy odróżniające utwór od bajek

– układa ogłoszenie o naborze zwierząt do cyrku

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– relacjonuje wydarzenia z punktu widzenia dyrektora

– formułuje w imieniu narratora pouczenie dla bohatera

– dokańcza stwierdzenie, odpowiednio je uzasadniając

– uzasadnia związek tekstu z ilustracją

– wyjaśnia, na czym polega załamanie konwencji gatunku

– redaguje dalszy ciąg rozmowy

– wyjaśnia znaczenie zaimków i ich funkcje

– rozróżnia zaimki rzeczowne, przymiotne, przysłowne i liczebne

– zastępuje różne części mowy odpowiednimi zaimkami

– odmienia zaimki

– używa dłuższych i krótszych form zaimków

– stosuje poprawne formy gramatyczne zaimków

– świadomie używa zaimków we własnych tekstach

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa elementy świata przedstawionego

– opisuje scenerię zdarzeń

– nazywa uczucia i postawy bohaterów

– wyraża własne zdanie na temat winy młodzieńca

– określa nastrój

– wypowiada się na temat narratora i jego wiedzy o bohaterach

– cytuje odpowiednie fragmenty tekstu

– rozpoznaje motyw winy i kary

– klasyfikuje utwór jako balladę

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia motyw winy i kary

– wypowiada się na temat postawy narratora wobec postaci

– definiuje pojęcie ballada, korzystając z podanego słownictwa

– układa mowę obrończą

– redaguje opowiadanie twórcze na temat okoliczności powstania utworu

– dokonuje adaptacji scenicznej lub filmowej utworu (w tym: dobiera oświetlenie, muzykę, efekty dźwiękowe)

– czyta cicho ze zrozumieniem, korzystając ze słowniczka trudniejszych wyrazów i zwrotów

– określa czas i miejsce akcji

– wypowiada się na temat scenerii

– rozpoznaje postać głównego bohatera

– formułuje definicję upiora na podstawie wiersza

– podaje informacje na temat kolejnych postaci – duchów

– ocenia bohaterów

– dostrzega w utworze motyw winy i kary

– wybiera spośród wypowiedzi chóru te, które mają charakter nauki moralnej

– rozpoznaje w utworze dramat

– wylicza cechy dramatu

– redaguje w punktach raport z przebiegu uroczystości

– bierze udział w przygotowaniach do inscenizacji

– podaje informacje na temat genezy utworu

– wyjaśnia motyw upiora

– wylicza dzieła literackie i filmowe z motywem upiora

– określa rolę Guślarza w obrzędzie

– określa funkcje duchów

– odróżnia elementy nawiązujące do religii chrześcijańskiej od elementów zaczerpniętych z obrzędowości pogańskiej

– wyjaśnia motyw winy i kary

– wyjaśnia główną myśl dramatu: problem życia i śmierci

– redaguje sprawozdanie z uroczystości

– opisuje obrzęd z zachowaniem realiów

– aktywnie uczestniczy w przygotowaniach do inscenizacji

– zapoznaje się z informacjami na temat Karola Dickensa

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– wyjaśnia, czym jest fabuła

– określa elementy fabuły

– rozróżnia elementy realistyczne i nierealistyczne

– wyraża opinię na temat bohatera utworu

– cytuje fragmenty zawierające opinię narratora o bohaterze

– omawia problematykę moralną utworu  

– redaguje kartkę z życzeniami świątecznymi

– cytuje fragmenty utworu, które uważa za szczególnie dobrze napisane

– odczytuje fragment będący zawiązaniem akcji

– redaguje treść wizytówki

– redaguje prywatny dekalog bohatera

– nazywa motywy, wątki i myśli obecne w innych utworach

– wyjaśnia symboliczne znaczenie zdarzeń

– wyjaśnia nawiązania do Biblii

– zapoznaje się z informacjami na temat Wisławy Szymborskiej

– wyjaśnia znaczenie słowa sumienie

– wyjaśnia znaczenia związków frazeologicznych z wyrazem sumienie

– tworzy artykuł hasłowy wyjaśniający znaczenie pojęcia sumienie

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa tematykę utworu

– omawia budowę wiersza

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– dokonuje (z uzasadnieniem) innego podziału utworu

– odczytuje fragment tekstu, sprawiający największe wrażenie, uzasadniając wybór

– odpowiada na pytanie dlaczego? w odniesieniu do poszczególnych wersów wiersza

– formułuje własny komentarz do wiersza, rozwijając podaną myśl

– wyjaśnia sens tytułu

– zapoznaje się z informacjami na temat Zbigniewa Herberta

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa tematykę utworu, uzasadniając wypowiedź

– podaje informacje na temat bohaterów wiersza

– odczytuje najważniejszy fragment tekstu, uzasadniając własne zdanie

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia fragmenty tekstu, których zrozumienie sprawia kłopot

– formułuje pytania dotyczące opowiedzianej w wierszu historii dwojga bohaterów

– charakteryzuje język wiersza

– redaguje wypowiedź na temat miłości jako tematu literackiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– odczytuje fragmenty ujawniające osobę mówiącą

– podaje informacje na temat osoby mówiącej

– podaje informacje na temat bohatera utworu

– zapisuje w punktach losy osoby mówiącej i bohatera utworu

– nazywa cechy bohatera

– nazywa uczucia osoby mówiącej

– określa stosunek osoby mówiącej do bohatera

– odczytuje przenośnie

– redaguje stronę z kroniki szkolnej

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia sens zawartych w utworze przenośni

– wyjaśnia sens zakończenia

– określa ideę utworu

– wypowiada się na temat języka poezji

– redaguje monolog skierowany do bohatera wiersza

– wyróżnia przyimek jako nieodmienną i niesamodzielną część mowy wskazującą na relacje przestrzenne, czasowe i przyczynowe między różnymi częściami zdania

– dostosowuje formy gramatyczne rzeczownika do łączącego się z nim przyimka

– poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe

– używa przyimków w związkach wyrazowych

– poprawnie zapisuje przyimki złożone

– wyróżnia spójnik jako nieodmienną i niesamodzielną część mowy łączącą wyrazy w obrębie zdania oraz zdania składowe

– poprawnie stosuje spójniki w wypowiedzeniu pojedynczym i złożonym

– przekształca wypowiedzenia, stosując zamiennie spójniki

– używa różnych spójników w celu osiągnięcia spójności wypowiedzi

– wyróżnia partykułę jako nieodmienną i niesamodzielną część mowy, która modyfikuje znaczenie wyrazu lub zdania

– zna i stosuje zasady dotyczące pisowni partykuły by z różnymi częściami mowy

– zna i stosuje zasady dotyczące pisowni partykuły nie z różnymi częściami mowy

– wyróżnia wykrzyknik jako nieodmienną i niesamodzielną część mowy, która służy do wyrażania silnych stanów uczuciowych mówiącego, wezwań i poleceń

– zapisuje różne wykrzykniki

– stosuje poprawną interpunkcję

– przekształca tekst, modyfikując jego znaczenie przez użycie różnych partykuł

– stosuje w wypowiedzeniach partykuły w zależności od intencji

– zapisuje poprawnie wyjątki

– dostrzega celowość użycia wykrzyknika w wypowiedzi

– celowo stosuje w wypowiedziach różnorodne wykrzykniki

– zapoznaje się z informacjami na temat Williama Szekspira

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa czas i miejsce wydarzeń

– rekonstruuje przebieg wydarzeń

– opowiada o zdarzeniu będącym zawiązaniem akcji

– opowiada o losach postaci

– charakteryzuje postacie dramatu

– przytacza argumenty z tekstu

– określa rolę chóru

– wyjaśnia pojęcie tragizm

– odróżnia dramat od innych rodzajów literackich

– wymienia cechy dramatu jako rodzaju literackiego

– wyjaśnia motywy działania bohaterów

– wyjaśnia sens wypowiedzi bohaterów

– charakteryzuje postacie tragiczne

– wyjaśnia, co odróżnia rodzaje literackie od siebie

– wymienia cechy dramatu szekspirowskiego

– wyjaśnia, czym jest miłość tragiczna

– wypowiada się na temat przekładu dramatu

– wymyśla szczęśliwe zakończenie wydarzeń

– wypowiada się na temat obejrzanych inscenizacji sztuk Szekspira oraz adaptacji filmowych jego utworów

– ogląda ekranizację (lub spektakl) utworu

– ocenia ekranizację (lub spektakl)

– formułuje tezę

– gromadzi argumenty na poparcie tezy

– zabiera głos w dyskusji, stosując odpowiednie słownictwo

– redaguje recenzję

– bierze czynny udział w dyskusji

– zapoznaje się z informacjami na temat Haliny Poświatowskiej

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– formułuje pytania nasuwające się podczas czytania utworu

– rozmawia na temat możliwych odpowiedzi na zadane pytania

– określa tematykę utworu

– określa związek treści utworu z dramatem Szekspira

– nazywa przeżycia, uczucia osoby mówiącej

– wyróżnia obrazy poetyckie

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– dyskutuje na temat zasadności postawionych pytań

– wyjaśnia sens obrazów poetyckich

– wykorzystuje wiedzę o utworze Szekspira do interpretacji utworu

– formułuje (rozwijając podane stwierdzenia) własny komentarz do wiersza zawierający propozycję wyjaśnienia jego zagadki

– wypowiada się na temat języka poezji

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa tematykę utworu

– wymienia wartości cenione przez postać mówiącą

– nazywa przeżycia, uczucia osoby mówiącej

– zestawia osobę mówiącą w wierszu z autorką

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, dlaczego wiersz można traktować jak poetycką biografię

– wypowiada się na temat języka poezji

– zapoznaje się z informacjami na temat Cypriana Norwida

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa tematykę utworu

– tworzy plastyczną wersję fragmentów wiersza

– opowiada o swoim rysunku

– porównuje wykonane rysunki

– wyjaśnia, czym są słowa klucze

– opowiada o losach Romea i Julii

– formułuje definicję obrazu poetyckiego

– wyjaśnia sens obrazów poetyckich (interpretuje przenośnie)

– odnajduje w wierszu słowa klucze

– wyjaśnia znaczenie słów kluczy

– porównuje sposób przedstawienia uczuć i refleksji w utworach

– wypowiada się na temat zjawiska burzy

– słucha fragmentów nagrania utworu A. VivaldiegoCztery pory roku

– wypowiada się na temat obrazu W. Turnera Burza śniegowa

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– identyfikuje bohatera wiersza

– opisuje sytuację, w jakiej znajduje się bohater

– wyjaśnia pojęcie apostrofy

– odczytuje apostrofę

– określa charakter monologu, korzystając z podanego słownictwa

– dostrzega motyw burzy

– rozwija myśl w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi pisemnej

– opowiada o literackich, malarskich i filmowych obrazach burz

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– podaje informacje na temat osoby mówiącej

– opowiada o scenerii, w jakiej rozgrywa się burza, cytując odpowiednie fragmenty tekstu

– wyjaśnia rolę apostrofy

– wyjaśnia znaczenie motywu burzy

– interpretuje przenośnie

– wyjaśnia sposób przedstawiania uczuć i refleksji

– dostrzega i wyjaśnia relacje między różnymi utworami

– stosuje różne rodzaje wypowiedzeń pojedynczych ze względu na cel wypowiedzi (intencję)

– rozpoznaje zamierzony przez nadawcę cel wypowiedzi

– rozróżnia zdanie i równoważnik zdania

– rozróżnia zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte

– rozwija zdanie pojedyncze nierozwinięte, dodając określenia

– przekształca równoważniki zdań w zdania

– przekształca zdania w równoważniki zdań

– układa plan zdarzeń w formie zdań

– stosuje odpowiednią interpunkcję w wypowiedzeniu pojedynczym

– układa plan zdarzeń w formie równoważników zdań

– stosuje równoważniki zdań w wypowiedziach ustnych i pisemnych

– dostrzega stylistyczną funkcję równoważników zdań

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– zna konieczne fakty z życia poety

– określa formę utworu (monolog)

– wyjaśnia, z jakiej perspektywy czasowej wypowiada się osoba mówiąca

– ustala fakty na temat osób, o których jest mowa w tekście

– określa nastrój osoby mówiącej

– notuje w formie tabeli

– cytuje odpowiednie fragmenty tekstu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– opisuje scenę, która najmocniej oddziałuje na wyobraźnię

– wyjaśnia kontekst biograficzny utworu

– wyjaśnia, dlaczego utwór jest monologiem lirycznym

– rekonstruuje historię wyłaniającą się ze słów osoby mówiącej

– omawia budowę wiersza

– sprawdza cechy melodyczne wiersza

– czyta tekst o dziele sztuki

– wybiera potrzebne informacje

– określa zasady kompozycji obrazu

– opisuje kolorystykę obrazu

– wskazuje źródła światła 

– ustala wspólną problematykę wiersza i obrazu

– opisuje obraz

– wyjaśnia sens naddany koloru i światła

– odczytuje znaczenia poszczególnych elementów obrazu

– wyjaśnia symbolikę okna

– wyjaśnia, na czym polega technika malarska

– opisuje obraz, stosując język poetycki

– zapoznaje się z informacjami na temat Marii Pawlikowskiej-

-Jasnorzewskiej

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– nazywa bohaterki wierszy

– opowiada o sytuacjach, w jakich znajdują się bohaterki wierszy

– cytuje fragmenty będące bezpośrednimi nazwami uczuć

– identyfikuje adresatów wypowiedzi

– wyjaśnia, na czym polega przenośnia

– odczytuje przenośnie zawarte w wierszach

– redaguje twórcze opowiadanie oparte na historii zawartej w wierszach

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– nazywa uczucia

– interpretuje przenośnie z wierszy

– wylicza cechy sformułowań poetyckich

– wybiera opinię, uzasadniając ją

– układa wiersze w fabularną całość, łącząc poszczególne utwory komentarzem

– redaguje twórcze opowiadanie z dialogiem oparte na historii zawartej w wierszach, wykorzystując fragmenty utworów

– zapoznaje się z informacjami na temat Antoine’a de Saint-Exupéry’ego

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa czas i miejsce wydarzeń

– podaje przykłady wydarzeń prawdopodobnych i baśniowych

– wymienia postacie, dzieląc je na pierwszoplanowe, drugoplanowe i epizodyczne

– określa rolę narratora

– charakteryzuje głównego bohatera

– podaje przyczyny opuszczenia Róży przez bohatera

– porównuje postawy życiowe i zachowania Pijaka i Bankiera

– wyjaśnia przyczyny szacunku Małego Księcia dla Latarnika

– cytuje sentencje zawarte w utworze

– redaguje list w imieniu Małego Księcia

– określa adresata utworu, uzasadniając wypowiedź

– porównuje Małego Księcia sprzed wyprawy z tym, który decyduje się wrócić na swoją planetę

– wyjaśnia istotę władzy Króla

– wyjaśnia sens lekcji Lisa

– rozwija sens wybranej sentencji w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi

– wyjaśnia motyw wędrówki

– wymienia znane utwory i dzieła sztuki, w których pojawia się motyw wędrówki

– porównuje świat dorosłych i dzieci

– charakteryzuje świat dorosłych, wyjaśniając alegorie

– wnioskuje, argumentuje

– redaguje twórcze opowiadanie z dialogiem

– rozpoznaje w zdaniu orzeczenie jako najważniejszą jego część

– rozróżnia orzeczenie czasownikowe i imienne

– stosuje w zdaniach orzeczenie czasownikowe i imienne, z czasownikiem modalnym

i z frazeologizmem

– rozpoznaje w zdaniu podmiot jako drugą po orzeczeniu najważniejszą jego część

– stosuje podmioty wyrażone różnymi częściami mowy

– wskazuje zdania bezpodmiotowe

– rozróżnia podmiot gramatyczny, logiczny, domyślny, szeregowy i zbiorowy

– używa zdań bezpodmiotowych

– przekształca zdania bezpodmiotowe na zdania z podmiotem

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– wyjaśnia, jaką funkcję spełnia tytuł

– określa cechy dobrego tytułu

– wyjaśnia pojęcia: nadtytuł, podtytuł

– ocenia tytuły prasowe, uzasadniając swe zdanie

– analizuje budowę tytułów

– rozróżnia kategorie tytułów

– przyporządkowuje tytuł do określonej kategorii

– układa nadtytuły

– nadaje tytuły zapowiadanym artykułom

– tytułuje informacje prasowe

– redaguje zapowiedzi

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– wymienia pytania, na które powinien odpowiadać dobry tekst informacyjny

– wyjaśnia, czym jest manipulacja prasowa

– odróżnia tekst informacyjny od oceniającego

– porządkuje fakty

– redaguje informację na podstawie uporządkowanych faktów

– sporządza notatkę w formie schematu, wybierając informacje z tekstu

– podaje przykłady manipulacji prasowej

– wyjaśnia różnicę między obiektywną informacją a oceną

– przekształca tekst informacji, pozbawiając go niepotrzebnych elementów

– układa na podstawie zdjęcia listę faktów do informacji prasowej

– redaguje na tej podstawie wyczerpującą i dobrze skonstruowaną informację

– czyta cicho ze zrozumieniem

– wyjaśnia pojęcia zawarte w tekście

– przygotowuje projekt utworu epickiego

– wypowiada się na temat reprodukcji obrazu

– wyjaśnia związki między tekstem a obrazem

– redaguje wątek powieściowy

– rozpoznaje przydawkę jako określenie rzeczownika lub zaimka rzeczownego

– stosuje różne typy przydawek

– rozróżnia przydawkę przymiotną, rzeczowną, przyimkową i liczebną

– zna i stosuje zasady interpunkcyjne dotyczące oddzielania przecinkiem przydawek jednorodnych

– rozpoznaje dopełnienie jako część zdania uzupełniającą (rozwijającą) treść czasownika

– rozwija treść zdań, stosując dopełnienia

– stosuje dopełnienia we właściwych formach fleksyjnych

– rozpoznaje okolicznik jako część zdania określającą okoliczności czynności wyrażonej przez czasownik

– rozwija treść zdań, stosując różne okoliczniki

– rozróżnia okoliczniki miejsca, czasu, sposobu, przyczyny, celu, przyzwolenia i warunku

– używa różnorodnych przydawek w odpowiednich formach fleksyjnych

– tworzy związki frazeologiczne przez dodanie do rzeczowników przydawek

– stosuje w zdaniach dopełnienia w formie bezokoliczników

– stosuje okoliczniki miejsca, czasu, sposobu, przyczyny, celu, przyzwolenia i warunku w zależności od intencji

– tworzy związki frazeologiczne z użyciem okoliczników

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– omawia tematykę utworu

– omawia budowę wiersza

– wyjaśnia różnicę między osobą mówiącąa autorem

– zastępuje powtarzający się wyraz bardziej precyzyjnymi słowami

– odczytuje ze słownika języka polskiego lub encyklopedii znaczenie słowa poezja

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– odczytuje najbardziej zaskakujący fragment tekstu, uzasadniając wybór

– określa sens wiersza

– wypowiada się na temat „przymusu” czytania poezji w szkole, uzasadniając swoją wypowiedź tytułami wierszy

– definiuje słowo poezja

– czyta cicho ze zrozumieniem, zaznaczając niejasne fragmenty tekstu

– określa tematykę przeczytanego tekstu

– układa pytania do tekstu

– wymienia cechy liryki

– podaje różnice między liryką a epiką

– redaguje wypowiedź zawierającą własne refleksje na temat wiersza

– wyjaśnia sens nazwy przenośnia

– wymienia różne odmiany liryki

– podaje charakterystyczne cechy różnych odmian liryki

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– określa tematykę przeczytanego tekstu

– wie, że twórcami kina byli bracia Lumière

– wymienia główne fakty z historii powstania filmu

– wyjaśnia zasadność sformułowania przyjechał pociąg z kinem

– tworzy schematyczny rysunek pomieszczenia zwanego camera obscura

– redaguje notatkę prasową

– przytacza nazwiska innych wynalazców związanych z powstaniem kina

– opowiada o powstaniu filmu

– opowiada o znaczeniu pierwszego pokazu filmowego

– wyjaśnia zjawiska zachodzące w pomieszczeniu zwanym camera obscura

– redaguje artykuł prasowy

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– określa tematykę przeczytanego tekstu

– rozróżnia pojęcia: kino, film, telewizja

– analizuje repertuar kin z początku XX wieku

– odczytuje dane z osi czasu

– wymienia wynalazki techniczne XX wieku określane mianem rewolucji audiowizualnej

– podaje informacje zawarte na plakatach i reklamach filmowych

– poleca film, uzasadniając propozycję

– redaguje opowiadanie twórcze

– definiuje pojęcia: kino, film, telewizja

– opowiada na podstawie repertuaru kin o pragnieniach i zainteresowaniach ludzi z początku XX wieku

– wyjaśnia pojęcie rewolucja audiowizualna

– wyjaśnia, w jaki sposób plakaty i reklamy filmowe oddziaływały na odbiorców

– charakteryzuje przy użyciu prostego, obrazowego języka zjawisko kina, filmu i telewizji

– samodzielnie wnioskuje, argumentuje, odwołując się do tekstu

– tworzy teksty reklamowe na temat filmu

– projektuje plakat filmowy

– redaguje kartkę z poradnika lub opinię z uzasadnieniem

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– określa tematykę przeczytanego tekstu

– opowiada o „budowaniu filmowego świata”

– wyjaśnia sens określenia ruchome obrazy

– cytuje zdanie będące poglądem autora na temat możliwości dokładnego opisania filmowych środków wyrazu

– zapoznaje się z informacjami o filmieanimowanym 

– podaje przykłady filmów animowanych

– wymienia przyczyny popularności filmu

– cytuje zdania wyrażające niepewność, wątpienie, niezdecydowanie autora tekstu

– wyjaśnia, na czym polega różnica w sposobie tworzenia filmu tradycyjnego i komputerowego

– wymienia charakterystyczne cechy filmu animowanego

– odpowiada na pytanie, jakie potrzeby zaspokajają filmy animowane

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– określa tematykę przeczytanego tekstu

– wymienia cechy filmu dokumentalnego

– formułuje opinię o fotosach, uzasadniając ją

– wyjaśnia, kiedy film dokumentalny może być niewiarygodny

– wyjaśnia, jaka jest różnica między filmem dokumentalnym a filmem fabularnym

– proponuje listę tematów filmów dokumentalnych wraz z uzasadnieniem

– przygotowuje fotoreportaż, uzasadniając wybór zdjęć

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– określa tematykę przeczytanego tekstu

– wymienia znane współczesne środki przekazywania informacji

– wyjaśnia różnicę między transmisją a interakcją

– wyjaśnia znaczenie słowa multimedialny

– wyjaśnia pochodzenie niektórych terminów komputerowych

– opowiada (na podstawie zdjęć) o zmianach komputerów na przestrzeni dziesięcioleci

– zapisuje informacje na osi czasu

– wylicza korzyści i zagrożenia Internetu

– przedstawia pomysł swojej wymarzonej gry komputerowej

– wypowiada się na temat swoich doświadczeń z komputerem i Internetem

– charakteryzuje współczesne środki przekazywania informacji

– omawia przykład zastosowania techniki cyfrowej

– uzasadnia stwierdzenie, że internauta może być jednocześnie nadawcą i odbiorcą informacji

– formułuje, korzystając z tekstu, zasady posługiwania się współczesnymi mediami

– wylicza korzyści i zagrożenia gier komputerowych

– przygotowuje projekt swojego wystąpienia multimedialnego

Poziom wymagań

Podstawowy

P

Ponadpodstawowy

PP

Uczeń:

Uczeń:

– zapoznaje się z informacjami na temat Romany Bobrowskiej, Andrzeja Sikorowskiego, Jerzego Madeyskiego

– słucha czytania

– uogólnia temat tekstu

– wyjaśnia, na czym polega specyfika przekazu radiowego

– wynotowuje sformułowania na temat radia, z którymi się zgadza

– cytuje opinie rozmówców dotyczące możliwości, jakie stwarza radio w kontaktach z odbiorcą

– wyjaśnia, na czym polega wg Romany Bobrowskiej wyższość radia nad telewizją

– wymienia medium, które Andrzej Sikorowski uważa za bardziej wymagające od dziennikarzy

– wypowiada się na temat roli radia w swoim życiu

– opowiada o swoich ulubionych audycjach radiowych

– wymienia znanych twórców radiowych

– czyta głośno z podziałem na role

– komentuje opinie rozmówców, prezentując własne zdanie

– cytuje z wypowiedzi Jerzego Madeyskiego zdanie, z którym zgodziłaby się bohaterka pierwszego wywiadu

– zapoznaje się z informacjami na temat Romana Włodka

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– cytuje fragmenty zawierające opinię autora na temat zmian, które zaszły w radiu

– wymienia nazwy różnych form radiowych

– wyjaśnia, na czym, wg autora, polegają zmiany we współczesnym radiu

– prezentuje własną opinię na temat współczesnego radia, zawierającą odpowiedź na pytanie zawarte w tytule artykułu

– wskazuje różnice między poszczególnymi formami radiowymi

– redaguje artykuł na temat swojej wizji przyszłości radia

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– używa pojęć: kultura masowa, kultura popularna, kicz

– wymienia przekaźniki kultury masowej

– wymienia formy i dziedziny twórczości należące do sfery kultury masowej

– wymienia cechy typowe dla utworu reprezentującego kulturę popularną

– wyjaśnia, czym jestkultura popularna, kicz

– ocenia i wartościuje wytwory kultury popularnej

– podaje przykłady programów telewizyjnych, które można uznać za kicz

– używa pojęcia telenowela

– wymienia tytuły znanych telenowel

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– wymienia charakterystyczne cechy telenoweli

– uzupełnia podane stwierdzenie wybranym sformułowaniem, uzasadniając swój wybór

– wyjaśnia, czym jest telenowela

– podaje przyczyny popularności telenowel

– układa dialog między postaciami z kadru telenoweli

– odróżnia czasownik od innych części mowy na podstawie znaczenia i pytań

– rozpoznaje, określa i tworzy formy osoby, liczby, czasu i rodzaju

– rozpoznaje i tworzy formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego

– rozróżnia i tworzy czasowniki dokonane i niedokonane

– nazywa strony czasownika

– przekształca stronę czynną na bierną i odwrotnie

– rozróżnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie

– pisze poprawnie cząstki

„-bym”, „-byś”, „-by”

– zna i stosuje zasady pisowni zakończeń czasowników w czasie przeszłym

– odróżnia formy osobowe czasownika od nieosobowych

– nazywa nieosobowe formy czasownika: bezokolicznik, formy zakończone na -no i -to

– rozpoznaje w tekście konstrukcje z się

– przekształca zdania z nieosobową formą czasownika na zdania z formą osobową i odwrotnie

– poprawnie zapisuje zakończenia bezokoliczników

-ść i -źć

– korzysta ze słownika ortograficznego

– sporządza instrukcję obsługi lub przepis, wykorzystując nieosobowe formy czasownika

– stosuje różne formy czasownikowe w zależności od formy wypowiedzi

– celowo stosuje różne tryby czasownika w wypowiedziach ustnych i pisemnych

– stosuje strony czasownika w zależności od rodzaju tekstu

– stosuje nieregularne formy czasowników

– poprawnie stosuje w wypowiedziach bezokoliczniki, formy zakończone na -no i -to oraz konstrukcje z się

– świadomie stosuje nieosobowe formy czasownika w wypowiedziach ustnych i pisemnych

– redaguje notatkę, wykorzystując nieosobowe formy czasownika

– używa pojęć: teza, argument, wniosek

– rozpoznaje rozprawkę

wśród innych form wypowiedzi

– rozróżnia tezę, argument, wniosek

– formułuje tezę

– gromadzi argumenty

– stosuje słownictwo wprowadzające kolejne argumenty

– gromadzi słownictwo wyrażające własne stanowisko

– redaguje rozprawkę, stosując właściwy porządek treści

– wyjaśnia znaczenie pojęć: teza, argument, wniosek

– wymienia cechy rozprawki jako formy wypowiedzi

– wskazuje w cudzym tekście cechy rozprawki

– gromadzi i selekcjonuje argumenty

– stosuje bogate słownictwo podkreslające własne stanowisko

– redaguje rozprawkę, zachowując wszystkie cechy formy

– zapoznaje się z informacjami na temat Księgi Rodzaju i Księgi Wyjścia

– czyta głośno

– odpowiada na pytania, cytując odpowiednie fragmenty tekstu

– omawia elementy świata przedstawionego

– opowiada o przebiegu wydarzeń

– podaje motywy działania bohaterów

– dostrzega symbole w tekście

– rozpoznaje styl biblijny

– znajduje w tekście przykłady cechy stylu biblijnego

– dobiera określenia do podanych rzeczowników

– zapoznaje się ze wskazówkami Jak czytać „Biblię”?

– redaguje streszczenie

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– ocenia i komentuje motywy działania bohaterów

– wyjaśnia sens opowieści

– wyjaśnia znaczenie symboli występujących w tekście

– wyjaśnia, czym cechuje się styl biblijny

– podaje źródła inspiracji autorów ksiąg biblijnych, korzystając z wydawnictw encyklopedycznych

– omawia wskazówki Jak czytać „Biblię”?

– czyta głośno

– odpowiada na pytania, cytując odpowiednie fragmenty tekstu

– wymienia biblijne postacie i miejsca

– zapisuje w punktach przebieg wędrówki, korzystając z mapki

– opowiada o kolejnych etapach wędrówki

– określa formę słów skierowanych do bohatera, wykorzystując podane słownictwo

– odnajduje w tekście motywy

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– dostrzega związki między kolejnymi etapami wędrówki

– opowiada o kolejnych etapach wędrówki, łącząc opowiadanie z opisem miejsc i charakterystyką postaci

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywów

– wskazuje historyczny i kulturowy kontekst dzieła

– uzasadnia własne zdanie

– wyjaśnia znaczenie zwrotów i wyrażeń wywodzących się z Biblii

– opracowuje fragment scenariusza w formie opowiadania

– ogląda film

– ocenia film

– formułuje tezę

– gromadzi argumenty na poparcie tezy

– zabiera głos w dyskusji

– redaguje recenzję

– analizuje i interpretuje dzieło filmowe

– bierze czynny udział w dyskusji

– zapoznaje się z informacjami na temat Jana Twardowskiego

– wyjaśnia znaczenie słowa sprawiedliwość

– podaje skojarzenia do wyrazu sprawiedliwość

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa tematykę wypowiedzi podmiotu lirycznego

– wskazuje w tekście elementy mowy

– używa pojęcia paradoks

– wskazuje w tekście paradoks

– rozwija podane stwierdzenie

– wskazuje w tekście elementy religijne

– dzieli się swoimi refleksjami na temat sprawiedliwości

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– porównuje swoje refleksje  o sprawiedliwości ze sformułowaniami na jej temat obecnymi w wierszu

– wyjaśnia znaczenie pojęcia całość

– wyjaśnia, czym jest paradoks

– wyjaśnia istotę paradoksu

– nazywa pozostałe element utworu

– uzasadnia, że tekst jest utworem poetyckim

– odróżnia imiesłowy przymiotnikowe od innych form czasownika

– klasyfikuje imiesłowy przymiotnikowe jako nieosobowe formy czasownika oznaczające czynność i odpowiadające na pytania przymiotnika

– odmienia imiesłowy przymiotnikowe przez przypadki, liczby i rodzaje

– rozróżnia imiesłowy przymiotnikowe czynne i bierne

– tworzy imiesłowy przymiotnikowe

– przekształca konstrukcje z osobową formą czasownika w konstrukcje z imiesłowem przymiotnikowym i na odwrót

– zna kryterium podziału imiesłowów przymiotnikowych na czynne i bierne

– stosuje imiesłów przymiotnikowy w funkcji przydawki lub orzecznika

– celowo i poprawnie stosuje imiesłowy przymiotnikowe dla osiągnięcia większej spójności tekstu

– wnioskuje na temat fleksji imiesłowów przymiotnikowych i jej związków z przymiotnikiem

– redaguje notatkę, wykorzystując imiesłowy przymiotnikowe

– zapoznaje się z informacjami na temat Ewangelii wg św. Łukasza

– czyta głośno

– rozpoznaje w utworze przypowieść

– wylicza podstawowe cechy przypowieści

– podaje informacje na temat czasu, miejsca i uczestników zdarzeń

– opowiada o przebiegu wydarzeń

– określa reakcję bohatera

– nazywa cechy charakteru postać

– ogląda reprodukcję obrazu

– porównuje elementy świata przedstawionego w tekście z obrazem

– redaguje opis obrazu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– podaje tytuły znanych przypowieści

– definiuje przypowieść

– charakteryzuje i ocenia postacie

– odczytuje ukryty sens przypowieści oraz jej wymowę

– dostrzega uniwersalizm postaci i wydarzeń

– formułuje prawdy ogólne wynikające z przypowieści

– redaguje bardziej zrozumiałą wersję wypowiedzi bohatera

– interpretuje kompozycję malarską

– zapoznaje się z informacjami na temat Pawła z Tarsu

– uważnie słucha czytanego tekstu

– określa tematykę tekstu

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– wylicza cechy miłości

– dostrzega logiczną kompozycję tekstu

– dzieli tekst na części kompozycyjne ze względu na różnice tematyczne

– klasyfikuje utwór jako hymn

– wymienia cechy hymnu jako pieśni

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– konkretyzuje obrazy poetyckie

– charakteryzuje uczucie miłości

– rozpoznaje i nazywa wartości

– formułuje wnioski na podstawie analizy kompozycji tekstu

– wyjaśnia celowość użycia wyliczeń

– uzasadnia, że utwór jest hymnem

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– opowiada o sytuacji lirycznej

– wymienia czynności maluchów

– nazywa czynności dorosłych

– używa pojęcia paradoks

– wskazuje w tekście paradoks

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– zastępuje wymienione czynności sformułowaniami o bardziej ogólnym znaczeniu

– wyjaśnia, czym jest paradoks

– wyjaśnia istotę paradoksu

– określa związek między językiem wiersza, jego tematem i bohaterami

– zapoznaje się z informacjami na temat Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa formę wiersza

– określa temat rozmowy

– nazywa relacje łączące osoby mówiące

– dookreśla sytuację, w której toczy się rozmowa

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wypowiada się na temat odpowiedzi, jakich udziela pytana osoba

– podaje cechy tekstu, które czynią z niego utwór poetycki

– wskazuje źródła liryzmu

– porównuje dialog z dowolnej powieści z dialogiem tworzącym wiersz

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– cytuje fragmenty ujawniające podmiot liryczny

– podaje informacje na temat podmiotu lirycznego

– określa adresata wypowiedzi, cytując odpowiednie fragmenty tekstu

– określa relacje łączące nadawcę i adresata

– nazywa dominujący element języka poetyckiej wypowiedzi

– odczytuje anaforę i pytania retoryczne

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, czym jest anafora i pytanie retoryczne

– określa funkcję anafory i pytania retorycznego w poetyckiej wypowiedzi

– wyjaśnia, czego dotyczą refleksje wywoływane poetycką wypowiedzią

– analizuje język utworu

– wymienia elementy wiersza wpływające na jego muzyczność

– wyjaśnia, do jakiego typu liryki należy wiersz

– zapoznaje się z informacjami na temat Czesława Miłosza

– czyta fragment Ewangelii św. Mateusza

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa problematykę wiersza

– nazywa formę, w jakiej wypowiada się podmiot liryczny

– odczytuje zwroty pozwalające rozpoznać adresata

– nazywa i charakteryzuje adresata

– charakteryzuje otoczenie adresata wypowiedzi

– charakteryzuje otoczenie nadawcy

– ustala, czego dotyczy fragment o charakterze przestrogi

– cytuje fragment wiersza dotyczący roli poety

– wyjaśnia sens fragmentu Ewangelii św. Mateusza

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– określa kontekst historyczny

– wyjaśnia, jak podmiot liryczny pojmuje rolę poety

– odtwarza postawę moralną podmiotu lirycznego

– rozwija wybrane sformułowanie

– porównuje język wiersza z językiem fragmentu Ewangelii w celu wyciagnięcia wniosków

– wyjaśnia, na jakiej podstawie wiersz można zaliczyć do tekstów lirycznych

– odróżnia imiesłowy przysłówkowe od innych form czasownika

– klasyfikuje imiesłowy przysłówkowe jako nieosobowe, nieodmienne formy czasownika

– rozróżnia imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie

– tworzy imiesłowy przysłówkowe

– przekształca konstrukcje z osobową formą czasownika na konstrukcje z imiesłowem przysłówkowym i na odwrót

– zna i stosuje zasady pisowni zakończeń -łszy i -wszy

– korzysta ze słownika frazeologicznego

– wnioskuje na temat sposobu tworzenia imiesłów przysłówkowych

– zna kryterium podziału imiesłowów przysłówkowych na współczesne i uprzednie

– stosuje imiesłowy przysłówkowe

w funkcji okolicznika

– wnioskuje na temat pisowni zakończeń -łszy i

-wszy

– celowo i poprawnie używa imiesłowów przysłówkowych w wypowiedziach ustnych i pisemnych

– zapoznaje się z informacjami na temat Henryka Sienkiewicza

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa czas i miejsce akcji

– dzieli bohaterów na głównych, drugoplanowych i epizodycznych

– charakteryzuje bohaterów

– porządkuje wydarzenia składające się na fragment akcji powieści

– wyróżnia i nazywa wątki utworu

– odróżnia powieść historyczną od innych rodzajów powieści

– podaje wyróżniki powieści historycznej

– wskazuje w fabule przykłady podanych motywów

– omawia ideał rycerza chrześcijańskiego

– redaguje charakterystykę porównawczą

– podaje przykłady zdarzeń budzących śmiech, lęk, współczucie

– odróżnia postacie i wydarzenia historyczne od postaci i wydarzeń fikcyjnych

– nazywa i wyjaśnia motywy działania bohaterów

– redaguje plan ramowy najważniejszych wydarzeń

– przyporządkowuje postacie do poszczególnych wątków

– uzasadnia, ze utwór jest powieścią historyczną

– wypowiada się na temat przesłania utworu

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywów

– uzasadnia, że bohater jest przykładem ideału rycerskiego

– porównuje bohatera z innymi literackimi postaciami rycerzy

– redaguje rozprawkę

– czyta cicho ze zrozumieniem, wybierając odpowiednie informacje

– posługuje się terminem epika

– odróżnia postać autora od narratora

– używa pojęć: narrator pierwszoosobowy, narrator trzecioosobowy

– wymienia znane gatunki epickie

– wymienia utwory będące poprzedniczkami powieści

– podaje cechy powieści realistycznej

– kwalifikuje podane powieści do odpowiednich odmian gatunkowych

– rozróżnia pojęcia: literatura popularna, literatura wysoka

– podaje cechy utworów epickich

– wyjaśnia znaczenie pojęć: narrator pierwszoosobowy, narrator trzecioosobowy

– wyjaśnia pojęcie fabuły

– podaje wyróżniki wymienionych gatunków epickich

– omawia utwory –poprzedniczki powieści

– kwalifikuje podane powieści do odpowiednich odmian gatunkowych, uzasadniając decyzję

– formułuje definicję powieści

– zapoznaje się z informacjami na temat Zbigniewa Herberta i sentencji filozoficznych

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– podaje informacje na temat podmiotu lirycznego

– wyjaśnia znaczenie nazwy bohatera lirycznego

– gromadzi przymiotniki i rzeczowniki nazywające cechy nóg

– rozpoznaje i nazywa motywy wykorzystane w utworze

–  podaje przykłady związków  frazeologicznych z wyrazem noga

– wyjaśnia znaczenia podanych związków frazeologicznych

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– na podstawie zgromadzonego słownictwa wypowiada się na temat przeszłości bohatera lirycznego

– charakteryzuje bohatera lirycznego

– wyjaśnia symboliczne znaczenia wskazanych motywów

– wykorzystuje znaczenia motywów do przedstawienia osobowości bohatera lirycznego

– proponuje własną wersję interpretacyjną motywu nóg

– rozpoznaje i charakteryzuje różne postawy życiowe

– rozpoznaje filozoficzny charakter utworu

– redaguje wypowiedź w imieniu bohatera lirycznego

– rozpoznaje zdanie jako wypowiedzenie zawierające orzeczenie wyrażone osobową formą czasownika

– wskazuje w tekście orzeczenia

– rozróżnia orzeczenie czasownikowe i imienne

– rozróżnia zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte

– rozpoznaje zdanie złożone jako wypowiedzenie zawierające co najmniej dwa orzeczenia wyrażone osobową formą czasownika

– ze zdań pojedynczych tworzy zdania złożone

– rozróżnia zdanie i równoważnik zdania

– rozróżnia wypowiedzenie złożone

– wnioskuje na temat różnicy między zdaniem złożonym a wypowiedzeniem złożonym

– stosuje odpowiednią interpunkcję zdania pojedynczego

– opisuje sytuacje przedstawione na ilustracjach, używając wyłącznie zdań pojedynczych / zdań złożonych

– wyjaśnia, czym jest mit i mitologia

– wymienia znane mity

– zapoznaje się z informacjami na temat Homera i Iliady

– czyta cicho ze zrozumieniem

– odczytuje informacje z osi czasu

– omawia elementy świata przedstawionego

– zapisuje w punktach informacje o przebiegu wojny

– nazywa cechy bohaterów

– odnajduje w tekście motyw gniewu

– proponuje inne rozwinięcie tytułu utworu

– używa pojęć: apostrofa, porównanie homeryckie, epos

– odczytuje przykładowe apostrofy, porównania

– ogląda reprodukcję obrazu, dzieląc się swoimi wrażeniami

– opowiada o znanych bogach i bohaterach mitologicznych

– zapisuje w punktach opinię bohatera

– ocenia zachowanie bohaterów

– redaguje artykuł hasłowy do encyklopedii

– porównuje bohaterów utworu ze znanymi postaciami mitologicznymi oraz postaciami rycerzy

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu gniewu

– wyjaśnia znaczenie pojęć: apostrofa, porównanie homeryckie, epos

– wyjaśnia sens apostrof i porównań

– uzasadnia, że utwór jest eposem

– interpretuje kompozycję malarską

– odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego

– odróżnia zdanie współrzędnie złożone od podrzędnie złożonego

– rozróżnia zdania złożone współrzędnie łączne, rozłączne, wynikowe i przeciwstawne

– układa zdania złożone współrzędnie

– zna zasady interpunkcji w zdaniu złożonym współrzędnie

– przekształca zdania pojedyncze na złożone i odwrotnie

– przedstawia graficznie różne rodzaje zdań złożonych współrzędnie

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w zdaniu złożonym współrzędnie

– świadomie i celowo posługuje się różnymi rodzajami zdań złożonych współrzędnie w zależności od intencji wypowiedzi

– zapoznaje się z informacjami na temat Odysei

– czyta cicho ze zrozumieniem

– omawia elementy świata przedstawionego

– opowiada o przebiegu wyprawy

– nazywa cechy bohaterów

– odczytuje rozbudowane porównanie

– wyjaśnia dosłowne znaczenie wyrazu odyseja

– odnajduje w tekście motyw podróży

– gromadzi wyrazy bliskoznaczne

– korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych

– odróżnia tekst narratora od wypowiedzi postaci

– wyjaśnia, czym charakteryzuje się epos

– redaguje opis przeżyć bohatera

– nazywa stany emocjonalne bohatera

– wyjaśnia sens porównania

– wyjaśnia uniwersalizm motywu podróży

– wyjaśnia zróżnicowanie stylistyczne języka postaci i narratora

– charaktweryzuje narratora na podstawie jego wypowiedzi

– uzasadnia, że utwór jest eposem

– wymienia tytuły poznanych eposów

– redaguje rozbudowany opis przeżyć bohatera

– zapoznaje się z informacjami na temat króla Artura

– czyta cicho ze zrozumieniem

– omawia elementy świata przedstawionego

– uzupełnia podany niepełny plan wydarzeń

– wyodrębnia etapy wędrówki

– odnajduje w tekście motyw podróży

– nazywa cechy bohaterów

– ocenia postawę bohaterów

– wyjaśnia, na czym polegał ideał rycerza

– podsumowuje opowiedzianą historię

– rozróżnia elementy realistyczne i fantastyczne

– klasyfikuje utwór jako epos rycerski

– redaguje plan najważniejszych wydarzeń

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu podróży

– porównuje podroż Parsifala z wędrówką wybranej postaci literackiej

– dostrzega przenośne znaczenie elementów fantastycznych

– wskazuje źródła motywów fantastycznych

– oddziela prawdę historyczną od fikcji literackiej

– sporządza kodeks postępowania rycerza

– porównuje Rycerzy Okrągłego Stołu ze znanymi postaciami rycerzy obecnymi w literaturze

– podaje cechy eposu rycerskiego

– zapoznaje się z informacjami na temat Cypriana Norwida

– wyjaśnia znaczenie wyrazu pielgrzym

– korzysta ze słownika języka polskiego

– uważnie słucha wzorcowej recytacji

– łączy podmiot liryczny z bohaterem lirycznym utworu

– wypowiada się na temat losu bohatera lirycznego, celu jego wędrówki

– zaznacza graficznie kierunki wędrówki bohatera lirycznego

– odnajduje w tekście motyw podróży

– wyjaśnia różnice między pielgrzymem, podróżnikiem a wędrowcem

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wymienia atrybuty pielgrzyma

– podaje tytuły utworów, w których występuje motyw podróży

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu podróży

– formułuje kilkuzdaniową refleksję

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– konkretyzuje bohatera lirycznego

– wyjaśnia znaczenie nazwy bohatera lirycznego

– charakteryzuje bohatera lirycznego

– cytuje apostrofę

– nazywa adresata wypowiedzi

– określa charakter wiersza (modlitwa)

– odczytuje zwroty i wyrażenia charakterystyczne dla modlitwy

– wyodrębnia z tekstu wypowiedzi o charakterze podziękowania i prośby

– wypisuje z tekstu nazwiska rzeczywistych postaci, nazwy miejscowości, budowli

– odtwarza sytuacje związane z przywołanymi postaciami

– cytuje fragmenty pozwalające określić stosunek podmiotu lirycznego do świata

– rozpoznaje i nazywa motywy

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– uzasadnia charakter wiersza (modlitwa)

– podaje przykłady utworów o podobnym charakterze

– uzasadnia niecodzienność modlitwy zawartej w wierszu

– konkretyzuje myślową zawartość podziękowań i próśb

– określa stosunek podmiotu lirycznego do świata

– omawia sposób wartościowania świata przez podmiot liryczny

– wyjaśnia symboliczne znaczenia wskazanych motywów

– porównuje postać pielgrzyma z wiersza Norwida z Panem Cogito

– na podstawie poznanych wierszy redaguje notkę biograficzną o Panu Cogito

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o sytuacji lirycznej

– określa formę wiersza

– odczytuje wyrazy, wersy, w których ujawnia się podmiot liryczny

– podaje informacje na temat podmiotu lirycznego

– wyjaśnia, czym jest frazeologizm

– odczytuje frazeologizmy z tekstu

– odnajduje w tekście motywy

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, na jakiej zasadzie zestawiono w wierszu „drogę wąską” i „autostradę”

– wyjaśnia sens użytych w tekście frazeologizmów

– wyjaśnia celowość użycie frazeologizmów w wypowiedzi poetyckiej

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywów

– wykorzystuje symboliczne znaczenia motywów do odczytania refleksji wpisanych w teksty

– zapoznaje się z informacjami na temat Edwarda Stachury

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– wypisuje z tekstu sentencje związane z życiem człowieka

– rozpoznaje metaforę i porównania w sentencjach

– wypisuje czasownikowe określenia życia człowieczego

– wybiera sformułowania charakteryzujące życie opisane w piosence

– rozpoznaje motyw podróży

– wskazuje w tekście refren i wyjaśnia, co go wyróżnia

– słucha muzycznej adaptacji tekstu

– formułuje wrażenia dotyczące wysłuchanej muzycznej adaptacji tekstu

– redaguje rozprawkę

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia znaczenie metafory i porównań

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu podróży

– wymienia utwory podejmujące temat życia jako wędrówki

– porównuje utwory podejmujące temat życia jako wędrówki

– wyjaśnia, co wpływa na muzyczność wiersza

– charakteryzuje język utworu

– projektuje okładkę płyty

– zapoznaje się z informacjami na temat Wisławy Szymborskiej

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– omawia tematykę utworu

– nazywa podmiot liryczny

– określa czas wypowiadanych słów

– dostrzega podobieństwo tekstu do wywodu naukowego

– odczytuje fragmenty przedstawiające tezę, argumenty, podsumowanie

– odczytuje porównania i paradoksy

– cytuje fragmenty, które mogłyby zostać wpisane do pamiętnika jako aforyzmy

– wyjaśnia znaczenia wybranych aforyzmów

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wypowiada się na temat upływu czasu w poezji

– odtwarza zawartość myślową argumentów i komentuje je

– wyjaśnia znaczenia porównań i paradoksów

– wyjaśnia celowość użycia porównań i paradoksów

– wyraża opinię na temat myśli wyrażonych aforyzmami

– rozwija wybrany fragment wiersza w formie luźnych refleksji

–  podaje źródła muzyczności wiersza

– zestawia zdania z wersami w celu wyciągnięcia wniosków

– potrafi wskazać w tekście zdania złożone podrzędnie

– przekształca zdanie pojedyncze na złożone podrzędnie

– analizuje budowę zdań złożonych podrzędnie – stawia pytania o zdania podrzędne

– poprawnie stosuje interpunkcje w zdaniach podrzędnie złożonych

– tworzy zdania złożone podrzędnie

– przekształca zdanie pojedyncze na złożone podrzędnie, określa typ utworzonego zdania

– analizuje budowę zdań złożonych podrzędnie – poprawnie określa, którą część zdania zastępują

– zapoznaje się z informacjami na temat Jana Kochanowskiego

– uważnie słucha wzorcowej recytacji

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– nazywa bohaterkę liryczną

– przedstawia bohaterkę na podstawie wypowiedzi poetyckiej

– nazywa podmiot liryczny

– określa relacje między bohaterką liryczną a podmiotem lirycznym

– określa sytuację podmiotu lirycznego

– wypowiada się na temat stanu ducha, nastroju podmiotu lirycznego

– odróżnia lirykę bezpośrednią od pośredniej

– wskazuje i nazywa środki poetyckie

– używa pojęcia tren

– wylicza cechy trenu na podstawie definicji

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyodrębnia i omawia obrazy poetyckie

– wyjaśnia, czym jest liryka bezpośrednia

– wyjaśnia celowość użycia środków poetyckich

– uzasadnia, że poznane teksty są trenami

– porównujeTreny Jana Kochanowskiego z wierszami Władysława Broniewskiego

– przedstawia obrazy poetyckie w formie rysunku lub dzieła malarskiego

– podaje skojarzenia do wyrazu niebo

– wylicza określenia nieba zawarte we fragmentach Pisma Świętego i dokumentach Kościoła

– zapoznaje się z informacjami na temat Bolesława Leśmiana

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa miejsce i czas prezentowanej w tekście sytuacji

– opisuje przestrzeń nieba

– wymienia i porządkuje zdarzenia wspominane przez bohaterkę

– nazywa uczucia, wrażenia i emocje bohaterki

– podaje informacje na temat Boga

– wymienia cechy i atrybuty składające się na boskość

– odnajduje w tekście motyw Boga i nieba

– formułuje hipotezę interpretacyjną, wykorzystując podane opinie

– wskazuje narrację i dialog

– przytacza powiedzenia i zwroty frazeologiczne zawierające pojęcie niebo

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– porównuje obraz nieba ukazany w Biblii i w dokumentach Kościoła  z obrazem nieba przedstawionym w wierszu

– wyjaśnia powody zmienności emocji

– na podstawie informacji przedstawiających postać Boga formułuje wnioski

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu Boga i nieba

– porównuje realizację tych samych motywów w dziełach literackich i plastycznych

– wyjaśnia funkcję narracji i dialogu w liryce

– rozpoznaje okolicznik jako część zdania określającą okoliczności czynności wyrażonej przez czasownik

– rozróżnia okoliczniki miejsca, czasu, sposobu, celu, przyczyny, warunku i przyzwolenia

– zamienia okoliczniki w zdaniu pojedynczym na zdania podrzędne okolicznikowe i odwrotnie

– rozpoznaje w tekście zdania złożone z podrzędnym okolicznikowym

– rozróżnia zdania złożone z podrzędnym okolicznikowym miejsca, czasu, sposobu, celu, przyczyny, warunku i przyzwolenia

– pyta o zdanie podrzędne

– uzupełnia zdanie podanym zdaniem podrzędnym okolicznikowym

– układa zdania złożone z podrzędnym okolicznikowym

– zna zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym okolicznikowym

– definiuje zdanie złożone z podrzędnym okolicznikowym

– omawia kryterium podziału zdań złożonych z podrzędnym okolicznikowym

– przekształca zdania pojedyncze na złożone z podrzędnym okolicznikowym i odwrotnie, używając różnych wskaźników zespolenia

– sporządza wykresy zdań

– świadomie i celowo  stosuje w wypowiedziach różne typy zdań złożonych z podrzędnym okolicznikowym

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym okolicznikowym

– wyszukuje potrzebne informacje w tekście

– wskazuje cechy powieści detektywistycznej

– zbiera informacje potrzebne do rozwiązania zagadki kryminalnej

– charakteryzuje głównego bohatera powieści

– analizuje przebieg akcji

– wie, co to powieść detektywistyczna (kryminalna)

– wyszukuje i selekcjonuje potrzebne informacje

– definiuje powieść detektywistyczną

– wskazuje przesłanki prowadzące do rozwiązania zagadki kryminalnej

– charakteryzuje postać idealnego detektywa

– zapoznaje się z informacjami na temat Juliana Tuwima

– wyjaśnia znaczenie słowa retrospekcja

– korzysta ze słownika języka polskiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– na podstawie form gramatycznych wyrazów określa nadawcę i adresata wypowiedzi lirycznej

– określa relacje łączące nadawcę i adresata

– określa charakter wypowiedzi podmiotu lirycznego

– podaje informacje na temat miejsca zdarzeń

– rozpoznaje i nazywa stany uczuciowe

– redaguje list/opowiadanie/ fragment pamiętnika

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– rozpoznaje retrospekcję i wyjaśnia, na czym ona polega

– przedstawia okoliczności wspomnianych w wierszu zdarzeń

– dostrzega muzyczność wiersza

– przekształca tekst poetycki w tekst pisany prozą

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa sytuację liryczną

– opisuje miejsce przedstawione w wierszu

– cytuje fragmenty wiersza, które można by umieścić w dzienniku ogrodnika

– rozpoznaje i nazywa stany uczuciowe podmiotu lirycznego

– odczytuje fragmenty oddające wrażenia wzrokowe, słuchowe, ruchowe

– podaje przykłady neologizmów

– gromadzi materiał językowy do opisu obrazu

– redaguje opis obrazu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– interpretuje poetycki opis

– nazywa poetyckie środki odzwierciedlające wrażenia wzrokowe, słuchowe, ruchowe

– wyjaśnia, czym jest neologizm

– wyjaśnia znaczenie neologizmów

– gromadzi materiał językowy do opisu zdjęcia lub ujęcia filmowego

– redaguje opis zdjęcia lub ujęcia filmowego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa problematykę wiersza

– wyjaśnia, kto mógłby wypowiadać słowa wiersza

– nazywa uczucia

– wartościuje uczucia pozytywnie lub negatywnie

– odczytuje fragmenty wiersza, które należy rozumieć metaforycznie

–  rozpoznaje i nazywa motywy kulturowe i mitologiczne

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia sens podanego sformułowania

– wyjaśnia, jaką ocenę świata i własnego losu prezentuje podmiot liryczny

– wyjaśnia znaczenie motywów, korzystając z przypisów

– wyjaśnia metaforyczny charakter przywołanych motywów

– rozpoznaje przydawkę jako określenie rzeczownika lub zaimka rzeczownego

– rozróżnia przydawkę przymiotną, rzeczowną, przyimkową i liczebną

– zamienia przydawki w zdaniu pojedynczym na zdania podrzędne przydawkowe i odwrotnie

– rozpoznaje w tekście zdania złożone z podrzędnym przydawkowym

– pyta o zdanie podrzędne

– uzupełnia zdanie zdaniem podrzędnym przydawkowym

– układa zdania złożone z podrzędnym przydawkowym

– stosuje prawidłowy szyk w zdaniu złożonym z podrzędnym przydawkowym w związku z pozycją określanego rzeczownika

– zna zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym przydawkowym

– definiuje zdanie złożone z podrzędnym przydawkowym

– przekształca zdania pojedyncze na złożone z podrzędnym przydawkowym i odwrotnie, używając różnych wskaźników zespolenia

– wskazuje, omawia i poprawia błędne konstrukcje dotyczące szyku wyrazów

– sporządza wykresy zdań

– świadomie i celowo  stosuje w wypowiedziach zdania złożone z podrzędnym przydawkowym dla bardziej precyzyjnego określenia cech osoby, rzeczy lub pojęcia

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym przydawkowym

– zapoznaje się z informacjami na temat Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– podaje informacje na temat podmiotu lirycznego

– określa czas i miejsce, którego dotyczą słowa wiersza

– wymienia elementy tworzące obraz poetycki

– oddziela elementy przedstawione wprost od przedstawionych w sposób przenośny

– rozpoznaje i nazywa stany uczuciowe

– odczytuje epitety, porównania, metafory

– odnajduje w tekście motyw wędrówki

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– podaje przyczyny powstania utworu

– cytuje fragmenty ujawniające upływ czasu

– nazywa cechy świata opisanego w wierszu

– opisuje ilustrację, jaką można by stworzyć do wiersz

– wyjaśnia funkcję epitetów i porównań

– wyjaśnia znaczenia metafor

– redaguje kilkuzdaniową refleksję na temat znaczenia motywu wędrówki

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa temat utworu

– wypowiada się na temat podmiotu lirycznego

– ustala, z jakiej perspektywy podmiot liryczny ogląda świat

– określa sytuację, w jakiej się znajduje podmiot liryczny

– odczytuje metafory

– nazywa stany uczuciowe

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– porównuje sytuację „wilka” i „psa”

– odczytuje znaczenia metafor, wykorzystując je do przedstawienia podmiotu lirycznego i jego relacji ze światem, w którym żyje

– wypowiada się na temat metaforycznego charakteru refleksji zawartej w wierszu

– redaguje kilkuzdaniową refleksję na temat wiersza

– zapoznaje się z informacjami na temat Tadeusza Różewicza

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

 – wypowiada się na temat języka utworu

– wprowadza do tekstu znaki interpunkcyjne

– czyta głośno, odzwierciedlając wprowadzoną warstwę interpunkcyjną

– określa sytuację podmiotu lirycznego

– określa czas prezentowany w wierszu

– cytuje fragmenty związane z dwiema kategoriami czasu

– nazywa uczucia

– zastępuje wyraz o znaczeniu ogólnym wyrazami bliskoznacznymi

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– określa kontekst historyczny

– wyjaśnia, czy zwięzłość i prostota języka poetyckiego wpływają na wrażenia odbiorcy tekstu

– określa zasadę kompozycyjną strof wiersza

– ustala relacje między teraźniejszością a przeszłością

– dookreśla życiowe doświadczenia podmiotu lirycznego związane z przeszłością i teraźniejszością

– nazywa cechy Ikara

– zapoznaje się z informacjami na temat Jarosława Iwaszkiewicza

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa czas i miejsce akcji

– wyróżnia bohaterów

– charakteryzuje bohatera

– opowiada o przebiegu wydarzeń

– określa rodzaj narracji i typ narratora

– wyodrębnia z narracji relację, opisy, refleksje

– wskazuje motyw mitologiczny

– ogląda obraz

– dostrzega tematyczny związek obrazu i opowiadania

– wskazuje motyw artysty

– uzasadnia wybrana opinię

– opowiada mit o Ikarze

– opowiada o scenerii mitologicznego zdarzenia

– opowiada o realiach okupacyjnej rzeczywistości

– dzieli opowiadanie na dwie części, uzasadniając podział

– charakteryzuje narratora

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu Ikara

– wyjaśnia sens tytułu

– rozwija tytuł

– wyjaśnia występujący motyw artysty

– interpretuje kompozycję malarską

– porównuje zakres wykorzystania motywu Ikara na obrazie i w tekście

– redaguje opis sytuacji

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– wprowadza do tekstu znaki interpunkcyjne

– czyta głośno, odzwierciedlając wprowadzoną warstwę interpunkcyjną

– wskazuje tematyczny związek obrazu i wiersza

– wymienia elementy obrazu przywołane w tekście

– cytuje fragmenty ujawniające podmiot liryczny

– wybiera sformułowania określające postawę moralną podmiotu mówiącego

– omawia różne postawy wobec tragedii Ikara

– wskazuje granicę między częściami kompozycyjnymi tekstu

– łączy z częściami kompozycyjnymi odpowiednie kategorie czasu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, czemu służy przywołanie obrazu w wierszu

– określa punkt widzenia podmiotu lirycznego

– charakteryzuje podmiot liryczny na podstawie fragmentów tekstu

– porównuje części kompozycyjne, biorąc pod uwagę postawę podmiotu lirycznego

– wypowiada się na temat różnych postaw człowieka wobec świata

– wypowiada się na temat ewolucji postawy życiowej człowieka

– analizuje język utworu

– uzasadnia, że utwór jest poezją

– redaguje kilkuzdaniową refleksję na temat wiersza

– ogląda obraz

– czyta cicho ze zrozumieniem, zapoznając się z informacjami na temat autora i dzieła

– podaje informacje z tekstu dotyczące warstwy przedstawieniowej obrazu

– podaje informacje z tekstu dotyczące kompozycji obrazu

– omawia sposób przedstawienia głównej postaci obrazu

– nazywa motyw

– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat obrazu

– informacje z tekstu dotyczące warstwy przedstawieniowej obrazu uzupełnia własnymi spostrzeżeniami

– informacje z tekstu dotyczące kompozycji obrazu uzupełnia własnymi spostrzeżeniami

– określa rolę głównych zasad kompozycyjnych w tworzeniu znaczeń obrazu

– omawia malarskie środki prezentowania głównej postaci na obrazie (sylwetka, kształty, kolory)

– wyjaśnia znaczenie motywu ikaryjskiego

– wyjaśnia metaforyczny sens obrazu

– porównuje motyw ikaryjski na obrazie Chagalla i Bruegla

– zapoznaje się z informacjami na temat Aleksandra Kamińskiego

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa tematykę i problematykę utworu

– określa czas i miejsce akcji

– dzieli bohaterów na głównych, drugoplanowych i epizodycznych

– charakteryzuje bohaterów, wykorzystując zgromadzone fakty i opinie

– układa wydarzenia w kolejności chronologicznej

– dostrzega autentyzm postaci i wydarzeń

– określa rodzaj narracji i typ narratora

– odróżnia informację od komentarza

– rozpoznaje przenośnie

– odczytuje fragment wiersza, do którego nawiązuje tytuł powieści

– rozpoznaje wartości

– omawia kompozycję utworu

– przedstawia własne zdanie na podany temat

– formułuje opinię o książce

– redaguje plan ramowy najważniejszych wydarzeń

– wskazuje elementy biograficzne

– wyjaśnia kontekst historyczny

– uzasadnia, że utwór jest powieścią o charakterze biograficznym

– charakteryzuje narratora

– wyjaśnia sens przenośni

– wyjaśnia sens tytułu

– nazywa wartości

– wyjaśnia, czemu służy luźna kompozycja utworu

– przygotowuje mowę w formie krótkiej rozprawki, uzasadniającą reprezentowane stanowisko

– zapisuje wybrany fragment powieści w postaci scenopisu

– rozpoznaje dopełnienie jako część zdania uzupełniającą (rozwijającą) treść czasownika

– zamienia dopełnienia w zdaniu pojedynczym na zdania podrzędne dopełnieniowe  i odwrotnie

– rozpoznaje w tekście zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym

– pyta o zdanie podrzędne

– uzupełnia zdanie zdaniem podrzędnym dopełnieniowym

– układa zdania złożone z podrzędnym dopełnieniowym

– stosuje w wypowiedziach zdania złożone z podrzędnym dopełnieniowym dla podkreślenia własnego stanowiska

– zna zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym dopełnieniowym

– definiuje zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym

– sporządza wykresy zdań

– przekształca zdania pojedyncze na złożone z podrzędnym dopełnieniowym i odwrotnie, używając różnych wskaźników zespolenia

– świadomie i celowo  stosuje w wypowiedziach zdania złożone z podrzędnym dopełnieniowym w zależności od intencji wypowiedzi

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym dopełnieniowym

– redaguje krótką recenzję, używając zdań z podrzędnym dopełnieniowym

– zapoznaje się z informacjami na temat Mirona Białoszewskiego

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa czas i miejsce wydarzeń

– wymienia bohaterów

– określa rodzaj narracji i typ narratora

– proponuje tytuły dla poszczególnych części tekstu

– określa tematykę kolejnych części tekstu

– rozpoznaje w tekście pamiętnik

– wymienia cechy pamiętnika

– dostrzega specyficzne cechy języka utworu

– określa kontekst historyczny

– opowiada o przeżyciach i uczuciach bohaterów

– określa sposoby dynamizowania opisu i narracji

– wyjaśnia różnice między pamiętnikiem a dziennikiem

– dostrzega ogólny sens utworu

– charakteryzuje język utworu

– porównuje literackie sposoby opowiadania

– ogląda spektakl

– ocenia spektakl

– formułuje tezę

– gromadzi argumenty na poparcie tezy

– zabiera głos w dyskusji, stosując odpowiednie słownictwo

– redaguje recenzję

– bierze czynny udział w dyskusji

– rozróżnia orzeczenia czasownikowe i imienne

– stosuje w zdaniach orzeczenia czasownikowe i imienne

– zamienia orzeczniki w zdaniu pojedynczym na zdania podrzędne orzecznikowe i odwrotnie

– rozpoznaje w tekście zdanie złożone z podrzędnym orzecznikowym

– pyta o zdanie podrzędne

– układa zdania złożone z podrzędnym orzecznikowym według podanego wzoru

– odróżnia zdanie złożone z podrzędnym orzecznikowym od zdania złożonego z podrzędnym przydawkowym

– zna zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym orzecznikowym

– rozpoznaje w zdaniu podmiot

– stosuje podmioty wyrażone różnymi częściami mowy

– wskazuje zdania bezpodmiotowe

– rozpoznaje w tekście zdanie złożone z podrzędnym podmiotowym

– pyta o zdanie podrzędne

– uzupełnia zdanie zdaniem podrzędnym podmiotowym

– układa zdania złożone z podrzędnym podmiotowym według podanego wzoru

– łączy w pary zdania pojedyncze, tworząc zdania złożone z podrzędnymi podmiotowymi

– stosuje w wypowiedziach zdania złożone z podrzędnym podmiotowym w celu wyrażenia własnej opinii

– zna zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym podmiotowym

– definiuje zdanie złożone z podrzędnym orzecznikowym

– wnioskuje na temat różnic stylistycznych między zdaniem pojedynczym z orzeczeniem imiennym a zdaniem złożonym z podrzędnym orzecznikowym

– układa zdania złożone z podrzędnym orzecznikowym

– świadomie i celowo  stosuje w wypowiedziach zdania złożone z podrzędnym orzecznikowym w celu uzyskania większej precyzji wypowiedzi

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym orzecznikowym

– rozróżnia podmiot gramatyczny, logiczny, domyślny, szeregowy i zbiorowy

– używa zdań bezpodmiotowych

– definiuje zdanie złożone z podrzędnym podmiotowym

– układa zdania złożone z podrzędnym podmiotowym

– odróżnia zdanie złożone z podrzędnym podmiotowym od zdania złożonego z podrzędnym dopełnieniowym

– świadomie i celowo  stosuje w wypowiedziach zdania złożone z podrzędnym podmiotowym

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w zdaniu złożonym z podrzędnym podmiotowym

– zapoznaje się z informacjami na temat Andrzeja Bobkowskiego

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa czas i miejsce wydarzeń

– opowiada o podróży bohaterów

– odczytuje fragmenty opisujące wrażenia, stan ducha bohatera

– odszukuje  w tekście fragmenty różnych form wypowiedzi

– odczytuje fragmenty ujawniające narratora

– określa rodzaj narracji i typ narratora

– używa pojęcia dziennik

– odróżnia dziennik od innych form literackich

– redaguje fragment dziennika

– określa kontekst historyczny

– charakteryzuje narratora

– odczytuje fragmenty o charakterze „złotej myśli”

– odróżnia dziennik od innych tekstów o charakterze wspomnieniowym

– definiuje pojęcie dziennika jako utworu literackiego

– redaguje komentarz z elementami opisu i charakterystyki

– zapoznaje się z informacjami na temat Idy Fink

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa czas i miejsce akcji

– gromadzi informacje na temat bohaterów

– cytuje fragmenty informujące o przeżyciach bohaterów

– cytuje fragment odnoszący się do tytułu

– zapoznaje się z informacjami na temat holocaustu

– określa kontekst historyczny

– nazywa przeżycia, uczucia bohaterów

– porównuje nastrój, samopoczucie bohaterów

– rekonstruuje i zapisuje chronologicznie wojenne przeżycia bohatera

– wyjaśnia sens tytułu

– nazywa motywy symboliczne występujące w opowiadaniu

– wyjaśnia znaczenie ostatniego fragmentu opowiadania

– wypowiada się na temat twórczości autorki opowiadania, odnosząc się do przytoczonych opinii

– ogląda film

– ocenia film

– formułuje tezę

– gromadzi argumenty na poparcie tezy

– zabiera głos w dyskusji

 – redaguje recenzję

– bierze czynny udział w dyskusji

– odróżnia imiesłowy przysłówkowe od innych form czasownika

– rozróżnia imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie

– tworzy imiesłowy przysłówkowe

– rozróżnia zdanie i równoważnik zdania

– tworzy równoważniki zdań

– rozpoznaje imiesłowowy równoważnik zdania w tekście

– zamienia pary zdań pojedynczych na wypowiedzenia z imiesłowowym równoważnikiem zdania

– przekształca zdania złożone podrzędnie i współrzędnie w zdania złożone z imiesłowowym równoważnikiem zdania i odwrotnie

– uzupełnia zdania imiesłowowymi równoważnikami zdania

– tworzy listę wskazówek dla piszących rozprawkę

– poprawnie stosuje różne typy imiesłowowych równoważników zdania w wypowiedziach

– znajduje błędy składniowe w konstrukcjach z imiesłowowym równoważnikiem zdania

– zna zasady interpunkcji w wypowiedzeniu złożonym z imiesłowowym równoważnikiem zdania

– wyjaśnia, czym jest imiesłowowy równoważnik zdania

– sporządza wykresy zdań

– układa zdania do wykresów

– poprawia błędy składniowe w konstrukcjach z imiesłowowym równoważnikiem zdania 

– wyjaśnia, na czym polegają błędy składniowe w konstrukcjach z imiesłowowym równoważnikiem zdania  (zgodność podmiotów i relacja czasowa)

– poprawnie, świadomie i celowo używa konstrukcji z imiesłowowym równoważnikiem zdania w wypowiedziach o charakterze argumentacyjnym

– opisuje reprodukcje obrazów, używając konstrukcji z imiesłowowym równoważnikiem zdania

– opisuje zwięźle wydarzenie, używając wypowiedzeń z imiesłowowym równoważnikiem zdania

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w wypowiedzeniu złożonym z imiesłowowym równoważnikiem zdania

– wypowiada się na temat swoich doświadczeń czytelniczych dotyczących poezji

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– rozróżnia rodzaje literackie

– odróżnia lirykę od epiki

– łączy termin liryka z wyrażaniem uczuć i przeżyć

– używa pojęcia podmiot liryczny

– rozróżnia lirykę bezpośrednią i pośrednią

– rozróżnia i nazywa podstawowe środki języka poetyckiego

– podaje tytuły znanych/ulubionych wierszy

– wyjaśnia znaczenie pojęcia podmiot liryczny

– wskazuje podmiot liryczny w utworach

– omawia związki i zależności między fikcyjnym i rzeczywistym nadawcą

– rozróżnia postacie
i układy rymów

– wyjaśnia kreacyjny charakter języka poetyckiego

– wyjaśnia rolę elementów języka poetyckiego

– sporządza notatkę na temat języka poetyckiego

– zapoznaje się z informacjami na temat Adama Mickiewicza

– uważnie słucha wzorcowej recytacji

– wskazuje i nazywa podmiot liryczny

– formułuje dylemat podmiotu lirycznego

– nazywa odczucia, stany ducha, emocje podmiotu lirycznego, korzystając z podanego słownictwa

– odróżnia lirykę bezpośrednią od pośredniej

– wskazuje i nazywa środki poetyckie

– zabiera głos w dyskusji

– przytacza argumenty

– redaguje list z elementami opisu przeżyć i uczuć

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, czym jest liryka bezpośrednia

– charakteryzuje język wiersza na podstawie zastosowanych środków poetyckich
– omawia budowę wiersza

– aktywnie uczestniczy w dyskusji

– przytacza argumenty, wykorzystując cytaty

– wyjaśnia, czym jest monolog wewnętrzny

– redaguje monolog wewnętrzny z opisem przeżyć i uczuć

– uważnie słucha wzorcowej recytacji

– opowiada o sytuacji lirycznej

– opisuje stan morza, cytując odpowiednie fragmenty tekstu

– opisuje okręt, cytując odpowiednie fragmenty wiersza

– charakteryzuje podmiot liryczny

– odnajduje w tekście motyw podróży

– odróżnia lirykę bezpośrednią od pośredniej

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– omawia zależności między światem zewnętrznym a wewnętrznym stanem podmiotu lirycznego

– omawia językowe środki dynamizujące wypowiedź

– wyjaśnia, czym jest liryka bezpośrednia

– wymienia znane motywy

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu podróży

– redaguje opis przeżyć w formie kartki z podróży

– zapoznaje się z informacjami na temat Juliusza Słowackiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– wypowiada się na temat nadawcy

– określa adresata

– opowiada o tematyce listów

– cytuje fragmenty ujawniające opinie poety

– odróżnia list prywatny od oficjalnego

– wskazuje poszczególne elementy kompozycyjne listu

– rozróżnia różne odmiany listów

– redaguje fragment biogramu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– porównuje tematykę listów

– formułuje wnioski z porównania

– nazywa emocje i uczucia nadawcy

– wyjaśnia, czym charakteryzują się poszczególne odmiany listów

– redaguje charakterystykę częściową

– uważnie słucha wzorcowej recytacji

– określa adresata wypowiedzi lirycznej

– wskazuje wyrazy i formy gramatyczne ujawniające podmiot liryczny

– nazywa uczucia, określa stan wewnętrzny i doznania podmiotu lirycznego

– nazywa okoliczności i wskazuje przyczyny wywołujące przeżycia i odczucia podmiotu lirycznego

– konkretyzuje i opisuje przestrzeń, zwracając uwagę na jej cechy

– odróżnia poezję od prozy

– podaje wyróżniki liryki jako rodzaju literackiego

– odróżnia lirykę bezpośrednią od pośredniej

– klasyfikuje utwór jako hymn

– wylicza cechy gatunkowe hymnu

– wskazuje w tekście cechy hymnu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– nazywa środki językowe ujawniające adresata wypowiedzi lirycznej

– charakteryzuje Boga jako adresata wypowiedzi lirycznej

– cytuje fragmenty przedstawiające stan psychiczny podmiotu lirycznego

– wskazuje zależności między sytuacją liryczną a stanem wewnętrznym podmiotu lirycznego

– wyjaśnia symboliczny charakter przestrzeni

– analizuje budowę wersyfikacyjną wiersza

– podaje przykłady utworów reprezentujące hymn jako gatunek

– zestawia i porównuje utwory o charakterze hymnu

– uważnie słucha wzorcowej recytacji

– określa formę utworu

– określa adresata wypowiedzi lirycznej

– cytuje fragmenty zawierające nakazy, prośby skierowane do adresatów

– utożsamia podmiot liryczny  z autorem tekstu

– nazywa uczucia, stan duchowy autora

– odczytuje fragmenty mówiące o życiu i twórczości autora

– wyjaśnia znaczenie słowa testament

– odczytuje fragmenty będące testamentem

– zapisuje refleksje na wybrany temat

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– interpretuje nakazy, prośby skierowane do adresatów

– zestawia informacje mówiące o życiu i twórczości zawarte w tekście z podstawowymi informacjami biograficznymi

– komentuje wersy dotyczące życia bohatera

– dostrzega metaforykę fragmentów mówiących o twórczości

– wyjaśniać sens metafor

– przedstawia portret człowieka i artysty wpisany w tekst

– ocenia dokonania autora

– wyjaśnia sens refleksji dotyczących wpływu twórczości poety na potomnych

– wyjaśnia, czym jest piosenka

– gromadzi synonimy wyrazu piosenka

– uważnie słucha wzorcowej recytacji

– opowiada o okolicznościach powstania utworu

– opisuje na podstawie tekstu krajobraz oraz postawy mieszkańców

– nazywa wartości kojarzone z opisywanym miejscem i jego mieszkańcami

– określa nastrój 

– wymienia neologizmy

– dostrzega związek tytułu utworu z jego formą

– wymienia elementy wpływające na muzyczność utworu (refren, powtórzenia, rytm)

– redaguje kilkuzdaniowy komentarz

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– przedstawia sytuację i stan wewnętrzny podmiotu lirycznego

– wyjaśnia symbolikę zachowań ludzi

– wyjaśnia sens obrazów poetyckich (interpretuje przenośnie)

– wyjaśnia, czym jest neologizm

– analizuje budowę słowotwórczą neologizmów

– definiuje wymienione neologizmy

– wyjaśnia, w jaki sposób refren, powtórzenia, rytm wpływają na muzyczność wiersza

– podaje przykłady utworów podobnych ze względu na nastrój i muzyczność

– uzasadnia wybraną hipotezę interpretacyjną

– porównuje wiersz z Hymnem Juliusza Słowackiego

– używa pojęć: wyraz podstawowy, wyraz pochodny,formant, podstawa słowotwórcza, parafraza słowotwórcza

– wyodrębnia w wyrazie pochodnym podstawę słowotwórczą i formant (typowe przykłady)

– rozróżnia rodzaje formantów słowotwórczych: przedrostek, przyrostek

– tworzy wyrazy pochodne od podstawowych przez dodawanie przyrostków i przedrostków

– tworzy wyrazy podstawowe do pochodnych

– rozpoznaje wyrazy słowotwórczo niepodzielne

– wskazuje w wyrazach oboczności spółgłoskowe i samogłoskowe

– poprawnie zapisuje wyrazy pochodne, w których zachodzą oboczności spółgłoskowe i samogłoskowe

– wyjaśnia znaczenie pojęć: wyraz podstawowy, wyraz pochodny,formant, podstawa słowotwórcza, parafraza słowotwórcza

– wyodrębnia w wyrazie pochodnym podstawę słowotwórczą i formant

– rozróżnia rodzaje formantów słowotwórczych: wrostek, formant zerowy

– tworzy wyrazy pochodne przez dodawanie wrostków oraz użycie formantu zerowego

– podaje parafrazę słowotwórczą wyrazu pochodnego

– wyjaśnia pisownię wyrazów, w których zachodzą oboczności spółgłoskowe i samogłoskowe

– stosuje różne wyrazy pochodne, oddając precyzję i bogactwo wypowiedzi

– zapoznaje się z informacjami na temat Josepha Conrada

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa czas i miejsce wydarzeń

– wypowiada się na temat bohaterów

– opowiada o przebiegu wydarzeń

– wyjaśnia poglądy bohatera

– cytuje odpowiednie fragmenty tekstu

– formułuje marynarską zasadę dotyczącą żeglowania w czasie sztormu, huraganu

– odnajduje w tekście motywy marynistyczne

– tworzy i opisuje schematyczną ilustrację (ujęcie filmowe)

– opowiada na podstawie stworzonej ilustracji o swoich spostrzeżeniach, wrażeniach

– redaguje tekst uzasadnienia nadania orderu bohaterowi

– wyjaśnia znaczenie wyrażenia „Tamta Strona”

– rozróżnia motywy marynistyczne

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu morza i podróży

– podaje przenośne znaczenia wyrazu podróż, uzupełniając schemat

– porównuje losy, postawę, cechy bohaterów różnych utworów

– porównuje sposób prowadzenia narracji w różnych utworach

– redaguje kartkę z dziennika, wchodząc w rolę bohatera

– zapoznaje się z informacjami na temat Ernesta Hemingwaya

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa tematykę i problematykę utworu

– określa czas i miejsce akcji

– wyróżnia bohaterów

– nazywa cechy charakteru bohatera

– opowiada o relacjach łączących bohaterów

– opowiada o przebiegu wydarzeń

– wyróżnia i nazywa wątki utworu

– odnajduje w tekście motyw morza i podróży

– omawia kompozycję utworu

– cytuje zdania o charakterze sentencji

– redaguje dialog lub opowiadanie

– charakteryzuje głównego bohatera, uzasadniając swe sądy

– odczytuje ukryte znaczenia dotyczące postaci

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu morza i podróży

– podaje cechy opowiadania jako gatunku epickiego

– nazywa etapy akcji

– interpretuje tytuł

– rozwija w kilku zdaniach wybraną sentencję

– porównuje bohatera z postacią Syzyfa

– porównuje losy bohaterów różnych utworów

– redaguje monolog wewnętrzny lub rozprawkę

– zapoznaje się z informacjami na temat autora i jego działa

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa czas i miejsce wydarzeń

– dzieli bohaterów na głównych i drugoplanowych

– opowiada o wojennych obyczajach Europejczyków

– odróżnia informacje od komentarza

– cytuje fragment utworu w celu uzasadnienia wypowiedzi

– określa rodzaj narracji i typ narratora

– redaguje list lub ulotkę reklamową

– opowiada o przebiegu wydarzeń

– charakteryzuje narratora, uzasadniając wypowiedź

– ocenia komentarz narratora dotyczący przyczyn wojen

– wyraża opinię na temat świata przedstawionego utworu i jego niezwykłości

– podaje przykłady archaizmów słownikowych i składniowych

– redaguje pismo w imieniu wydawcy książek

– zapoznaje się z informacjami na temat Sławomira Mrożka

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa rodzaj narracji i typ narratora

– wyjaśnia różnicę między realizmem a groteską

– wskazuje elementy groteskowe

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– charakteryzuje narratora na podstawie jego wypowiedzi

– określa postawę narratora wobec świata

– wyjaśnia, z czego wynika i na czym polega absurd świata przedstawionego

– odczytuje ideę utworu

– uzasadnia swoje stanowisko

– nazywa odmiany języka występujące w tekście

– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat opowiadania

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– używa pojęcia groteska

– tworzy poprawne związki wyrazowe ze słowem groteska i wyrazami pokrewnymi

– wskazuje w podanych dziełach elementy groteski

– wyjaśnia, czym jest groteska

– sporządza notatkę na temat cech groteski

– określa cele, którym służy groteska jako konwencja literacka

– wyjaśnia, na czym polega groteska w podanych dziełach

– wyjaśnia funkcję pytań skierowanych do czytelnika w tekście artykułu

– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat wrażeń z lektury tekstów wykorzystujących groteskę

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa tematykę utworu

– określa elementy świata przedstawionego

– odczytuje fragmenty pozwalające scharakteryzować bohaterów

– określa cel działania każdej

postaci

– formułuje wypowiedzi w imieniu bohaterów

– używa pojęcia manipulacja językowa

– wskazuje bohatera, który uprawia manipulację językową

– podaje ogólną propozycję inscenizacji utworu

– wymienia zaskakujące elementy świata przedstawionego

– określa charakter świata przedstawionego

– analizuje język bohaterów

– charakteryzuje bohaterów i na tej podstawie formułuje problem utworu

– wyjaśnia, czym jest manipulacja językowa

– wyjaśnia, na czym polega manipulacja językowa uprawiana przez jednego z bohaterów

– wyjaśnia, czy utwór można uznać za komedię

– ustosunkowuje się do opinii na temat postaci z dramatów Mrożka

– przeprowadza wywiady z bohaterami utworu

– przedstawia dokładny projekt inscenizacji utworu

– słucha czytania

– opowiada o swoich wrażeniach, odczuciach po wysłuchaniu tekstów

– wybiera stwierdzenia charakteryzujące poznane miniatury, uzasadniając trafność wyboru

– wymienia dostrzeżone w tekście cechy utworu dramatycznego

– określa tekst jako miniaturę dramatyczną

– rozpoznaje elementy groteski

– włącza się w przygotowanie inscenizacji tekstu

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) z podziałem na role

– wymienia elementy świata przedstawionego oraz  elementy języka, które wywołały określone uczucia

– porównuje formalne cechy utworu z poznanymi dramatami w celu wyciągnięcia wniosków

– wyjaśnia, czym charakteryzuje się groteskowa miniatura dramatyczna

– aktywnie uczestniczy w inscenizacji tekstu

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– używa pojęcia groteska

– wypisuje z tekstu cechy groteski

– wymienia nazwiska twórców dramatów wykorzystujących konwencję groteski

– rozpoznaje groteskę w podanych przykładach sytuacji

– podaje przykłady sytuacji groteskowych

– wyjaśnia pojęcie groteski

– wyjaśnia, na czym polega i czemu służy groteskowość zaprezentowanych sytuacji

– czyta cicho ze zrozumieniem, zapoznając się z informacjami na temat autora i dzieła

– ogląda fragment malowidła

– wyodrębnia i nazywa główne postacie obrazu

– wymienia elementy obrazu

– wskazuje elementy obrazu przedstawiające motyw walki

– wyjaśnia, na czym polega przesada, kontrast i karykatura

– wyjaśnia sens obrazu, korzystając z informacji w podręczniku

– określa czas i miejsce wydarzeń

– dostrzega alegoryczny charakter przedstawionych

postaci

– opisuje poszczególne elementy obrazu

– wyjaśnia przenośne znaczenie poszczególnych elementów obrazu

– wyjaśnia symboliczne znaczenie motywu walki

– wskazuje elementy przesady, kontrastu, karykatury

– redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat obrazu

– używa pojęcia kategoria (grupa) znaczeniowa

– podaje przykłady kategorii znaczeniowych wyrazów pochodnych

– kwalifikuje wyraz do właściwej kategorii znaczeniowej

– tworzy wyrazy pochodne należące do wskazanej kategorii znaczeniowej

– rozróżnia funkcje formantów słowotwórczych

– opisuje wnętrze pokoju, używając zdrobnień

– wyjaśnia pojęcie kategoria (grupa) znaczeniowa

– rozróżnia kategorie znaczeniowe wyrazów pochodnych

– wyjaśnia zależność między budową wyrazu a jego przynależnością do określonej kategorii znaczeniowej

– tworzy i rozpoznaje wyrazy należące do różnych kategorii znaczeniowych

– wyjaśnia znaczenia podanych neologizmów

– dostrzega różnice stylistyczne między tekstami

– świadomie i celowo używa wyrazów należących do różnych kategorii znaczeniowych w zależności od intencji wypowiedzi

– na podstawie notki biograficznej krótko charakteryzuje autora

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– odtwarza sytuację liryczną, nazywając jej etapy

– przyporządkowuje etapom sytuacji stany emocjonalne

– uzupełnia zdanie dotyczące postawy podmiotu lirycznego

– wskazuje składniki porównania wykorzystanego w tekście

– odczytuje fragment tekstu przedstawiający zabawy słowami

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– zestawia w tabeli negatywne i pozytywne aspekty sytuacji

– wartościuje stany emocjonalne

– charakteryzuje podmiot liryczny

– przedstawia graficznie sytuację duchową podmiotu lirycznego

– wypowiada się na temat przyszłości podmiotu lirycznego

– wyjaśnia sens porównania

– wyjaśnia sens tytułu

– sporządza notatkę w postaci grafu oddającego

interpretację utworu

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– opowiada o sytuacji lirycznej

– nazywa sytuację emocjonalną

– używa pojęcia neologizm

– odczytuje neologizmy z wiersza

– odczytuje znaczenie neologizmów

– na podstawie odczytanego znaczenia neologizmów dostrzega autotematyzm wiersza

– dostrzega żart poetycki

– opracowuje w formie artykułu hasłowego znaczenie podanego wyrazu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, czym jest neologizm

– samodzielnie tworzy neologizmy

– dokonuje analizy słowotwórczej neologizmów

– wyjaśnia, na czym polega autotematyzm w utworze

– odróżnia neologizmy od neologizmów artystycznych

– wyjaśnia funkcję żartu poetyckiego

– zapoznaje się z informacjami na temat Moliera

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– określa czas i miejsce wydarzeń

– wymienia bohaterów

– określa relacje między bohaterami

– wyodrębnia wątki

– wypowiada się na temat zakończenia sztuki

– określa główną myśl utworu

– rozpoznaje w utworze dramat

– wylicza cechy dramatu

– odróżnia komedię od innych gatunków dramatycznych

– wylicza cechy komedii

– podaje przykłady komicznych sytuacji, postaci, wypowiedzi

– używa pojęć: intryga, farsa

– wskazuje intrygę

– dostrzega groteskowość prezentowanego świata

– podaje przykłady sytuacji ujawniające charakter bohaterów

– charakteryzuje bohaterów

– streszcza wątki

– wyodrębnia etapy akcji

– wyjaśnia okoliczności sytuacji, w której klientem ojca okazuje się syn

– wyjaśnia wymowę utworu

– omawia cechy dramatu i komedii z podkreśleniem cech rodzajowych i gatunkowych

– wyjaśnia, z czego wynika komizm we wskazanych przykładach

– wyjaśnia rolę różnych odmian komizmu

– wyjaśnia pojęcia:intryga, farsa

– wyjaśnia rolę intrygi

– wyjaśnia rolę elementów groteski w utworze

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa sytuację liryczną

– zapisuje dwa kluczowe dla wiersza pojęcia

– wskazuje kontrast jako zasadę kompozycyjną utworu

– nazywa bohaterów lirycznych

– określa postawy wobec życia obu bohaterów

– dobiera synonimy i skojarzenia do pojęć życie i teatr

– słucha muzycznej adaptacji tekstu

– formułuje wrażenia dotyczące wysłuchanej muzycznej adaptacji tekstu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– dostrzega konfrontację postaw życiowych

– odtwarza argumenty prezentowane przez obu bohaterów

– wartościuje przedstawione postawy życiowe

– formułuje wniosek dotyczący życia i teatru, wynikający z porównania zebranych synonimów i skojarzeń

– przygotowuje teatralną inscenizację wiersza

–  podaje źródła muzyczności wiersza

– podaje propozycje dotyczące opracowania muzycznej wersji utworu

– używa pojęć: rodzina wyrazów, rdzeń, oboczności rdzenia, wyrazy pokrewne, wyrazy bliskoznaczne

– tworzy łańcuch wyrazów podstawowych i pochodnych według wzoru

– uzupełnia wykres rodziny wyrazów

– wyodrębnia rdzeń w rodzinie wyrazów

– zapisuje oboczności rdzenia

– rozróżnia wyrazy pokrewne i bliskoznaczne

– wyjaśnia znaczenie pojęć: rodzina wyrazów, rdzeń, oboczności rdzenia, wyrazy pokrewne, wyrazy bliskoznaczne

– tworzy wyrazy pokrewne do podanego wyrazu

– tworzy wykres rodziny wyrazów (drzewko derywacyjne)

– zapoznaje się z informacjami na temat Jerzego Stuhra

– słucha czytania

– określa, czego dotyczą pytania wywiadu

– na podstawie analizy treści pytań uogólnia temat wywiadu

– wydobywa z tekstu i podaje informacje dotyczące bohatera wywiadu

– cytuje fragmenty dotyczące istoty aktorstwa

– formułuje pytanie, które chciałby zadać aktorowi

– czyta głośno z podziałem na role

– opowiada o znanych rolach filmowych bohatera wywiadu

– analizuje warstwę językową pytań w celu wyciągnięcia wniosków

– cytuje fragmenty zawierające prawdy o charakterze uniwersalnym

– komentuje cytaty i na ich podstawie redaguje wskazówki życiowe

– wypowiada się na temat istoty aktorstwa

– wyjaśnia podobieństwa i różnice między aktorstwem teatralnym i filmowym

– rozwija podaną myśl

– wyjaśnia, czym jest wywiad

– czyta przykładowe wywiady

– omawia konstrukcję wywiadu

– wymienia cele przeprowadzania wywiadu

– odgaduje cel przeprowadzenia wywiadów na podstawie tytułów

– używa pojęć: banał, stereotyp

– oddziela oryginalne pytania od stereotypowych

– wymienia osoby, z którymi chciałby przeprowadzić wywiad, uzasadniając swój wybór

– redaguje pytania, które chciałby zadać wybranej przez siebie osobie

– klasyfikuje wywiad jako formę dziennikarską

– odróżnia wywiad od innych form dziennikarskich

– wyjaśnia, w jaki sposób dziennikarz powinien przygotować się do wywiadu

– wyjaśnia pojęcie banału i stereotypu

– przeredagowuje pytania stereotypowe tak, aby nabrały oryginalności

– proponuje oryginalne pytanie rozpoczynające wywiad

– wyjaśnia, na czym polega autoryzacja i co ją poprzedza

– przygotowuje wywiad (z osobą publiczną lub fikcyjną)

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– używa pojęcia gatunek filmowy

– rozróżnia gatunki filmowe: melodramat, western, komedia,film science fiction, horror, film sensacyjny

– opisuje wygląd postaci melodramatu na podstawie fotosów

– wymienia tytuły znanych melodramatów

– wymienia charakterystyczne cechy wyglądu bohaterów westernowych

– opisuje wygląd postaci komediowych przedstawionych na zdjęciach

– proponuje dodatkowe określenia przymiotnikowe dla komedii

– wymienia cechy filmu fantasy

– określa tematykę filmów grozy

– układa listę miejsc, w których rozgrywa się akcja horrorów

– nazywa odmiany filmu sensacyjnego związane z przedmiotem jego zainteresowań

– wymienia elementy poszczególnych gatunków mogące występować w jednym filmie

– wyjaśnia, czym jest gatunek filmowy

– wypowiada się na temat ulubionych gatunków filmowych

– wymienia cechy wyróżnionych gatunków filmowych

– przygotowuje szkic scenariusza melodramatu

– opisuje postacie i scenerię westernów

– wymienia podobieństwa między westernem a baśnią i opowieścią rycerską

– podaje cechy świata komedii

– projektuje komiczne sytuacje

– wypowiada się na temat znaczenia motywu spotkania z Obcymi obecnego w filmach fantastycznonaukowych

– porządkuje wzajemne relacje między zasadniczymi motywami obecnymi w filmach fantastycznonaukowych

– podaje przykłady utworów literackich zawierające sceny grozy

– konkretyzuje lęki i zagrożenia, które są przedstawiane w horrorach

– podaje przykłady filmów łączące w sobie elementy kilku gatunków

– ogląda film

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– używa pojęcia plan filmowy

– wymienia rodzaje planów filmowych

– wyjaśnia różnice między rodzajami planów filmowych

– wyjaśnia, na czym polega montaż filmowy

– wymienia różne typy montażu filmowego

– wyjaśnia, czym są sekwencje zagęszczone

– wyjaśnia różnice między różnymi typami montażu

– wymienia efekty osiągnięte dzięki montażowi

– dobiera rodzaje montażu do projektowanych ujęć

filmowych

– sporządza fragment scenopisu kilku ujęć filmowych

– wymienia gatunki filmu, w których najczęściej wykorzystywany jest montaż równoległy

– przedstawia fragment fabuły nieistniejącego filmu, który uzasadniałby użycie sekwencji zagęszczonych

– czyta cicho ze zrozumieniem

– rozpoznaje w tekście recenzję

– wyodrębnia części kompozycyjne recenzji

– określa zawartość tematyczną kolejnych części

– odczytuje z tekstu słownictwo oceniające i wartościujące

– określa charakter prezentowanej w tekście oceny

– wyjaśnia, czego dotyczy odczytane słownictwo

– uzupełnia podane słownictwo własnymi propozycjami

– czyta cicho ze zrozumieniem

– rozpoznaje w tekście recenzję

– wyodrębnia części kompozycyjne

– określa zawartość tematyczną kolejnych części

– wymienia elementy, które podlegają ocenie

–wypisuje słownictwo oceniające

– określa charakter prezentowanej w tekście oceny

– cytuje zdanie będące wyrazem niepewności, przypuszczenia, głośnego myślenia

– wybiera określenia nazywające formy wypowiedzi zastosowane w recenzji

– potwierdza słuszność wyboru, cytując fragmenty tekstu

– charakteryzuje język recenzji

– odróżnia recenzję od innych form wypowiedzi

– wyodrębnia części kompozycyjne recenzji

– określa zawartość tematyczną kolejnych części

– wybiera elementy dzieła podlegające ocenie

– sporządza listę tematów, którymi zajmują się autorzy recenzji

– na podstawie podanego planu redaguje recenzję, stosując wyrazy oceniające i środki językowe uwypuklające własną opinię

– wymienia elementy, których nie musi zawierać recenzja

– wymienia cechy recenzji i powinności recenzenta

– nazywa odmiany języka, jakimi posługują się recenzenci

– układa plan, gromadzi słownictwo

– redaguje recenzję, zachowując wszystkie cechy formy wypowiedzi i stosując bogate słownictwo oceniające i wartościujące

– używa pojęcia wyraz złożony

– rozróżnia zestawienia, zrosty, złożenia

– podaje wyrazy podstawowe, od których utworzono wyraz złożony

– tworzy zestawienia, złożenia i zrosty od podanych wyrazów podstawowych

– zna zasady pisowni złożeń (z łącznikiem i bez)

– wyjaśnia pojęciewyraz złożony

– omawia kryteria podziału wyrazów złożonych

– rozróżnia wyrazy niepodzielne i podzielne słowotwórczo, a wśród nich złożenia, zestawienia i zrosty

– wskazuje podstawy słowotwórcze w wyrazach złożonych

– wyodrębnia formanty w wyrazach złożonych

– zna i poprawnie stosuje zasady pisowni złożeń (z łącznikiem i bez)

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa tematykę wiersza

– zapisuje w kolumnach kategorie zjawisk, o których mowa w wierszu („obecność, „brak”)

– wypisuje czasownikowe określenia dotyczące zjawisk z rubryki „obecność”

– określa cechy wymienionych w tekście przedmiotów

– nazywa środki poetyckie, za pomocą których zostały przedstawione przedmioty

– wypowiada się na temat bohaterów lirycznych wiersza

– odczytuje refleksję (myśl) zawartą w wierszu i zapisuje ją w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi

– nazywa uczucia, emocje zawarte w tekście

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– proponuje nazwy dla elementów zapisanych w kolumnach

– określa funkcję nazwanych środków poetyckich

– uzasadnia filozoficzny charakter refleksji poetyckiej

– formułuje wnioski interpretacyjne

– formułuje zdanie w formie paradoksu wyrażające myśl wiersza

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– odróżnia świat realny od świata poezji

– wylicza cechy poezji Wisławy Szymborskiej

– używa terminu kreacja

– używa pojęć: ironia, paradoks, puenta, aforyzm, antyteza

– dostrzega ironiczny charakter wypowiedzi poetyckiej

– wskazuje w tekście wypowiedzi o charakterze paradoksu, puenty

– charakteryzuje język poezji Wisławy Szymborskiej

– wymienia reguły rządzące światem wykreowanym i wykorzystuje je do odczytywania znaczeń tekstu poetyckiego

– wyjaśnia pojęcia: ironia, paradoks, puenta, aforyzm, antyteza

– odczytuje znaczenia tekstu poetyckiego wynikające z ironii jako kategorii estetycznej

– komentuje znaczenia wynikające z wykorzystania paradoksu i puenty

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– nazywa bohaterów lirycznych wiersza

– wypisuje określenia dotyczące bohaterów lirycznych

– nazywa zasadę, według której zostali zestawieni bohaterowie

– wskazuje paradoks

– odczytuje neologizmy

– dostrzega zjawisko ironii poetyckiej

– traktując wiersz jako poetycki wykład, dopisuje do niego początek

– opracowuje definicję wybranego pojęcia

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– formułuje uogólnienia związane z istotą obu bohaterów

– wyjaśnia, w jaki sposób podmiot liryczny wartościuje bohaterów

– wyjaśnia myśl zawartą w paradoksie

– wyjaśnia znaczenie i rolę neologizmów artystycznych

– wyjaśnia, na czym polega ironia poetycka

– formułuje pisemnie hipotezę interpretacyjną, popierając ją argumentami

– wyjaśnia znaczenie słowa doskonałość

– podaje skojarzenia do wyrazu doskonałość

– podaje synonimy wyrazu doskonałość

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– nazywa bezpośredniego bohatera wiersza

– cytuje fragmenty zawierające opis wyglądu i cech kamienia

– wymienia cechy składające się na doskonałość kamienia

– redaguje kilkuzdaniową refleksję na temat bohaterów

– dzieli się swoimi refleksjami na temat doskonałości

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– nazywa ukrytego bohatera wiersza

– wyjaśnia metaforyczne znaczenie przytoczonych fragmentów

– wyjaśnia istotę doskonałości kamienia

– porównuje swoje refleksje  o doskonałości ze sformułowaniami na jej temat obecnymi w wierszu

– rozpoznaje filozoficzny charakter utworu

– uogólnia refleksje dotyczące istoty człowieczeństwa

– formułuje kilkuzdaniową wypowiedź, nadając jej formę rozprawki

– porównuje wiersz Szymborskiej z wierszem Herberta

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– wyjaśnia, czym jest teledysk

– omawia związki teledysku z filmem

– wyjaśnia znaczenie wyrazów: stylizacja, hybryda

– prezentuje swoje stanowisko na temat teledysków, popierając je argumentami

– określa relacje między muzyką a filmem

– wyodrębnia elementy różnych gatunków filmowych ze znanych wideoklipów

– podaje przykłady środków języka filmu w teledysku

– określa funkcję środków języka filmu w teledysku

– wyjaśnia, na czym polega i czemu służy stylizacja w teledyskach

– redaguje tekst rozprawki lub przemówienia

– używa pojęcia sitcom

– wymienia tytuły znanych sitcomów

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– zabiera głos w dyskusji na temat sitcomów, stosując słownictwo oceniające

– wyjaśnia, czym jest sitcom

– omawia odstępstwa od reguł realizmu w znanych serialach typu sitcom

– wypowiada się na temat roli śmiechu dochodzącego zza kadru

– bierze aktywny udział w dyskusji na temat sitcomów

– używa pojęcia reality show

– wymienia tytuły znanych programów utrzymanych w konwencji reality show

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– wymienia charakterystyczne cechy reality show

– wymienia rodzaje negatywnego oddziaływania dostrzeżone w produkcjach typu reality show

– przedstawia swoją opinię na temat reality show w formie kilkuzdaniowej refleksji

– wyjaśnia, czym jest reality show

– wyjaśnia, na czym polega kreacja w reality show

– wymienia wartości, jakie dostrzega w produkcjach typu reality show

– wymienia różnice między reality show a filmem dokumentalnym

– przedstawia swoją opinię na temat reality show w formie rozprawki

– używa pojęć: skrótowce, skróty

– rozróżnia literowce, głoskowce, sylabowce, skrótowce mieszane

– zapisuje i odczytuje często stosowane skróty i skrótowce

– zna zasady odmiany skrótowców i skrótów

– zna zasady ortograficzne zapisu skrótowców

– zna zasady interpunkcyjne zapisu skrótów 

– projektuje wizytówki, stosując przy zapisie skróty

– adresuje listy, poprawnie używając skrótów

– wyjaśnia znaczenie pojęć:skrótowce, skróty

– omawia kryteria podziału skrótowców na literowce, głoskowce, sylabowce, skrótowce mieszane

– prawidłowo odmienia skrótowce i skróty

– dostosowuje formę orzeczenia do łączącego się z nim skrótowca

– zna i poprawnie stosuje zasady ortograficzne zapisu skrótowców

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcyjne zapisu skrótów 

– używa w wypowiedziach skrótowców i skrótów, oceniając ich przydatność i zrozumiałość

– wyjaśnia, czym jest reklama

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– wyjaśnia, dlaczego reklama jest nieodłącznym i nieodzownym elementem współczesnej cywilizacji

– wyjaśnia, na czym polega istota działań reklamowych

– wymienia zalety i zagrożenia reklamy

– wymienia znane typy reklam

– wypowiada się na temat mechanizmu działania reklamy

– wyjaśnia, jak bronić się przed działaniem reklamy

– zapoznaje się z informacjami na temat Jana Miodka

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– podaje przykłady cech reklamy aprobowanych przez autora

– cytuje zdanie, w którym autor wymienia irytujące go w reklamach błędy językowe

– cytuje zdanie, w którym autor prezentuje swoją interpretację omawianej reklamy

– wymienia aspekty reklamy budzące szczególne zainteresowanie autora wypowiedzi

– wyjaśnia, w jaki sposób reklama może wzbogacać język

– dokonuje analizy językowej wybranych sloganów reklamowych

Poziom wymagań

Podstawowy

P

Ponadpodstawowy

PP

Uczeń:

Uczeń:

– zapoznaje się z informacjami na temat Stanisława Grochowiaka

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– nazywa formę wypowiedzi wykorzystaną w wierszu

– zestawia ze sobą sądy o poezji prezentowane przez bohaterów wiersza

– analizuje sposób wyrażenia opinii obu postaci w sprawie poezji

– identyfikuje się z wybraną opinią na temat poezji, uzasadniając wybór

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, z jakim rodzajem literackim kojarzy się budowa utworu

– wyjaśnia, w jakiej relacji do siebie pozostają sądy na temat poezji zaprezentowane w wierszu

– formułuje refleksje dotyczące własnego rozumienia poezji

– zapisuje tekst w formie sceny dramatycznej, dopisując didaskalia

– czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście

– określa problematykę i charakter tekstu

– zapisuje najważniejsze pytania dotyczące interpretacji utworu lirycznego

– wymienia główne działania związane z interpretacją utworu lirycznego

– analizuje rysunek koła interpretacyjnego

– wyjaśnia, na czym polega i jak przebiega interpretacja utworu lirycznego

– przedstawia własną interpretację wiersza, wykorzystując rysunek koła interpretacyjnego

– zapoznaje się z informacjami na temat Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– nazywa swoje odczucia, wrażenia czytelnicze

– analizuje proces powstawania świata pokazany w wierszu

– zapisuje w punktach kolejne etapy powstawania świata

– omawia wizerunek Boga ukazany w wierszu

– wypełnia podany schemat fragmentami wiersza i ich interpretacją

– określa stosunek do rzeczywistości i światopogląd osoby mówiącej

– wyjaśnia, jakie refleksje o człowieku przekazuje wiersz

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, co sugeruje tytuł utworu

– porównuje wizerunek Boga z wiersza z wizerunkami Boga w innych, znanych utworach

– wskazuje znany tekst literatury światowej, do którego nawiązuje wiersz 

– określa charakter nawiązań

– uzasadnia, że czas powstania utworu może mieć związek z wymową wiersza

– przekształca fragment wiersza o stworzeniu człowieka na tekst prozatorski o charakterze opowieści mitologicznej

– na podstawie notki biograficznej krótko charakteryzuje autora

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– wymienia okoliczności i zdarzenia, które obserwuje osoba mówiąca

– określa właściwości przedstawionej sytuacji

– odczytuje fragmenty Księgi Rodzaju, do których nawiązuje wiersz

– uzupełnia i rozwija treść podanego zdania

– odczytuje wymowę wiersza

– wnioskuje na temat budowy tekstu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia, jakiego znaczenia nabiera wiersz w zestawieniu z Księgą Rodzaju

– porównuje tekst z Przypowieścią Baczyńskiego i Piosenką o końcu świata Miłosza

– na podstawie analizy wybranych fragmentów wiersza podaje charakterystyczne cechy twórczości Białoszewskiego

– wyjaśnia potoczne znaczenie słowa raj

– czyta fragmenty Katechizmu Kościoła Katolickiego

– zapoznaje się z informacjami na temat Zbigniewa Herberta

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– wskazuje w opisie elementy „rajskie” i „ziemskie”

– odtwarza przeszłość, stan obecny i przyszłość tytułowego miejsca

– określa właściwości przedstawionej rzeczywistości, uzasadniając wypowiedź

– określa nastawienie osoby mówiącej do opisywanej rzeczywistości

– pisze sprawozdanie z raju, wykorzystując własne przeczucia i wyobraźnię

– podaje synonimy pojęcia raj

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wypowiada się na temat tytułu wiersza

– porównuje język wiersza z językiem katechizmu w celu wyciągnięcia wniosków

– interpretuje wiersz, wybierając i rozwijając jedną z podanych hipotez

– wyjaśnia znaczenie metafory zawartej w ostatnim wersie utworu

– dostrzega ironię

– redaguje na podstawie zdjęcia ironiczne sprawozdanie ze współczesnego raju

– zapoznaje się z informacjami na temat Czesława Miłosza

– czyta fragment Apokalipsy św. Jana

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o pierwszych wrażeniach wywołanych lekturą wiersza

– określa tematykę wiersza

– odtwarza wygląd opisywanego świata

– relacjonuje zachowanie się ludzi, odtwarza ich sposób myślenia

– wyjaśnia, jaka wizja końca świata została przedstawiona w wierszu

– wypowiada się na temat tytułu

– analizuje język wiersza

– zapoznaje się z definicjami parafrazy i aluzji literackiej

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wskazuje dziedzinę sztuki, która mogłaby najwierniej odtworzyć zawartość wiersza, uzasadniając wypowiedź

– formułuje wnioski wynikające z porównania treści oraz języka wiersza z fragmentami Apokalipsy św. Jana

– porównuje wiersz z treściami ukazywanymi w malarstwie o tematyce „ostatecznej”

– wypowiada się na temat poetyckości wiersza

– uzasadnia, że wiersz jest przykładem parafrazy/aluzji literackiej

– zapoznaje się z informacjami na temat eposu o Gilgameszu oraz Przemian Owidiusza

– czyta głośno

– opowiada o przebiegu wydarzeń w obu tekstach

– określa narratora w eposie babilońskim

– cytuje zdanie wyjaśniające przyczynę potopu w eposie babilońskim

– wymienia znaki zwiastujące potop w eposie babilońskim

– wyjaśnia, w jaki sposób bogowie babilońscy ostrzegli Utanapisztima przed potopem

– określa reakcję bogów na zjawisko potopu w eposie babilońskim

– wyjaśnia, czym jest mit

– podaje cechy mitów, które można dostrzec w opowieściach o potopie

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– porównuje okoliczności powiadomienia Utanapisztima i Deukaliona o potopie

– podaje przyczyny, które zdaniem Babilończyków i Greków doprowadziły do kataklizmu

– porównuje skutki potopu w micie babilońskim i greckiej opowieści

– wskazuje elementy fabuły upodabniające historie o potopie w micie babilońskim i greckim

– wskazuje elementy świata przedstawionego mające symboliczne znaczenia

– uzasadnia swoje zdanie na temat tego, czym jest potop w poznanych opowieściach

– wyjaśnia uniwersalne znaczenia obu mitów

– czyta cicho ze zrozumieniem

– wyjaśnia, czym był potop w rozumieniu autora Księgi Rodzaju

– wyjaśnia przyczyny ocalenia Noego, cytując odpowiednie fragmenty tekstu

– zapisuje w punktach wskazówki, których Bóg udzielił Noemu

– odszukuje w słowach Boga skierowanych do Noego polecenie i ostrzeżenie

– cytuje fragmenty tekstu wyrażające stosunek narratora do Boga

– wskazuje elementy świata przedstawionego mające symboliczne znaczenie

– wyjaśnia, dlaczego Bóg zobowiązuje się już więcej nie złorzeczyć ziemi

– cytuje słowa Boga będące nawiązaniem do jednego z przykazań

– wyjaśnia, czym jest motyw

– zapoznaje się z informacjami na temat motywu potopu i arki

– wskazuje w tekście niezgodności ujawniające, że opis potopu zestawiony jest z dwóch fragmentów, pochodzących z różnych okresów historycznych

– wyjaśnia, w jakim znaczeniu zostało użyte przez Boga określenie „przymierze”

– porównuje obraz Boga z Księgi Rodzaju z wizerunkami bogów zawartymi w opowieściach starożytnych, argumentując wypowiedź

– cytuje fragmenty narracji, których nie można rozumieć dosłownie

– porównuje teksty mitologiczne z fragmentem Biblii

– podaje przykłady dzieł literackich, filmowych i muzycznych wykorzystujących motyw potopu i arki

– zapoznaje się z informacjami na temat Anny Świderkówny

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa tematykę i charakter tekstu

– wymienia utwory literackie przywołane w tekście

– podaje informacje na temat tekstu odnalezionego w asyryjskiej bibliotece

– wypisuje z tekstu tezy dotyczące motywu potopu w kulturze

– odczytuje z tekstu pytanie, na które autorka stara się znaleźć odpowiedź

– wyjaśnia znaczenie słowa mit w cytowanym pytaniu

– formułuje zdanie będące odpowiedzią autorki na postawione przez siebie pytanie

– cytuje fragment tekstu wspierający wyrażone stanowisko

– przedstawia własnymi słowami literackie losy motywu wielkich kataklizmów

– omawia różnicę między zawartością mitów a treścią tekstów biblijnych

– zapoznaje się z informacjami na temat Mateusza Ewangelisty

– słucha czytanego tekstu

– podaje informacje na temat miejsca i uczestników zdarzenia

– opowiada o przebiegu wydarzeń

– dzieli nazwy zachowań, postaw i cech na miłe „panu” z przypowieści i te, które skrytykował

– zapoznaje się z informacjami o przypowieści ewangelicznej

– łączy w pary: element świata przedstawionego – ukryte w nim znaczenie

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– doprecyzowuje znaczenie sformułowania „przekazał im swój majątek”

– uzasadnia, wykorzystując cytaty, czy przypowieść można uznać za relację z codziennego zdarzenia

– analizuje język, styl i kompozycję przypowieści

– przedstawia interpretację przypowieści o talentach

– zapoznaje się z informacjami na temat Ewangelii wg św. Łukasza

– czyta głośno

– wyodrębnia w tekście dialog wstępny oraz właściwą przypowieść

– podaje informacje na temat miejsca i uczestników zdarzenia

– opowiada o przebiegu wydarzeń

– wyjaśnia, z czego „usprawiedliwia się” przed Jezusem uczony w prawie

– określa postawę kapłana, lewity i Samarytanina, przypisując im nazwy cech lub uczuć

– przypisuje postaciom kapłana i lewity podane wartości

– układa hierarchię wartości wynikającą z przesłania przypowieści

– formułuje rady dotyczące sposobu życia 

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– określa charakter odpowiedzi Jezusa na pytanie uczonego, uzasadniając wypowiedź

– wyjaśnia, czyja postawa mogła zaskoczyć słuchaczy Jezusowej przypowieści, wykorzystując podany komentarz

– formułuje prostym, bezpośrednim językiem odpowiedź na pytanie uczonego

– wybiera cytat biblijny najlepiej odzwierciedlający sens przypowieści

– bierze udział w projekcie zatytułowanym „Współcześni samarytanie”

– rozpoznaje zdanie złożone jako wypowiedzenie zawierające co najmniej dwa orzeczenia wyrażone osobową formą czasownika

– odróżnia zdanie współrzędnie złożone od podrzędnie złożonego

– rozróżnia zdania złożone współrzędnie łączne, rozłączne, wynikowe i przeciwstawne

– rozpoznaje zdania złożone z podrzędnym okolicznikowym (czasu, miejsca, sposobu, przyczyny, celu, przyzwolenia, warunku), przydawkowym,  podmiotowym, dopełnieniowym, orzecznikowym

– rozróżnia zdanie i równoważnik zdania

– rozróżnia wypowiedzenie złożone

– zna zasady interpunkcji w zdaniu złożonym współrzędnie i podrzędnie

– rozpoznaje imiesłowowy równoważnik zdania

– liczy ilość wypowiedzeń w podanych zdaniach

– łączy podane zdania w wypowiedzenia złożone, nazywając ich rodzaj na podstawie pytań

– wnioskuje na temat różnicy między zdaniem złożonym a wypowiedzeniem złożonym

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w zdaniu złożonym współrzędnie i podrzędnie

– przedstawia graficznie różne rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie

– posługując się podanymi spójnikami, przekształca podane grupy zdań pojedynczych w złożone i nazywa powstałe wypowiedzenia

– uzupełnia tekst brakującymi przecinkami

– odpowiada na pytania dotyczące tekstu, używając zdań złożonych i określając ich rodzaj

– poprawia błędy w konstrukcjach z imiesłowowym równoważnikiem zdania, wyjaśniając na czym one polegały

– zapoznaje się z informacjami na temat Stanisława Barańczaka i jego twórczości

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– dostrzega nawiązania tekstu do modlitwy Ojcze nasz

– opisuje świat zaprezentowany w wierszu oraz jego mieszkańców

– przedstawia wizerunek Boga zawarty w wierszu

– charakteryzuje nadawcę modlitwy

– podaje przyczyny podziału wiersza na fragmenty

– proponuje i uzasadnia tytuł dla każdej z części

– określa nastrój, jaki wywołuje wiersz w czytelniku

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wyjaśnia odmienność wymowy wiersza w odniesieniu do modlitwy Ojcze nasz

– wskazuje kluczowe słowo, wyjaśniając jego wybór

– rozwija podane słowa w dłuższy komentarz

– wyjaśnia, czy wiersz można nazwać modlitwą

– uzasadnia, że tekst jest przykładem aluzji literackiej/parafrazy

– proponuje plastyczną wizję rzeczywistości przedstawionej w wierszu

– zapoznaje się z informacjami na temat Wisławy Szymborskiej

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– opowiada o wrażeniach wywołanych lekturą wiersza

– odczytuje określenia tytułowego nieba

– omawia obraz nieba zaprezentowany w wierszu

– określa charakter wypowiedzi osoby mówiącej

– podaje cechy „ja” lirycznego

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– podaje synonimy pojęcia nieba opisanego w wierszu

– wyjaśnia znaczenie pierwszego wersu wiersza

– porównuje niebo z wiersza z potocznymi wyobrażeniami na ten temat oraz z chrześcijańską wizją nieba

– porównuje obraz nieba z wiersza z wyobrażeniami zawartymi w innych tekstach wykorzystujących ten motyw

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– wyjaśnia tradycyjne rozumienie tytułowego pojęcia

– wyodrębnia dwie sytuacje, w których zaprezentowany został Pan Cogito jako bohater liryczny

– wyjaśnia, czym jest dusza Pana Cogito i czym różni się od swoich poprzedniczek

– ocenia bohatera lirycznego, wykorzystując podane określenia

– odczytuje część wiersza, która wydaje się najważniejsza dla jego wymowy

– układa w imieniu Pana Cogito ogłoszenie do gazety

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– podaje synonimy tytułowego pojęcia

– wyjaśnia sens stwierdzenia będącego charakterystyką czasów, w których żyje Pan Cogito

– wypowiada się na temat wymowy wiersza

– układa monolog-wyznanie Pana Cogito

– zapoznaje się z informacjami na temat Marcina Świetlickiego

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– określa tematykę wiersza

– wskazuje źródło wizji dziecięcego okresu życia Jezusa

– wyjaśnia, na czym polegało nieznośne zachowanie małego Jezusa

– opowiada o reakcjach otoczenia na zachowanie bohatera wiersza

–  nazywa cechy małego Jezusa na podstawie wspomnianych w wierszu zachowań

– zapoznaje się z definicją apokryfu

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– określa, jakich czasów i sytuacji dotyczą fragmenty wiersza niemówiące o „maleńkim Jezusie”

– porównuje życie i świat „maleńkiego” Jezusa z obrazem Jezusowego „teraz”

– cytuje słowa niosące szczególnie istotne znaczenia, uzasadniając wybór

– dowodzi, że tekst jest przykładem apokryfu

– słucha wzorcowego czytania

– opowiada o sytuacji ukazanej w wierszu

– określa, co wspólnego ma lęk z wejściem do kościoła

– charakteryzuje bohatera lirycznego na podstawie wypowiadanych przez niego słów

– określa relacje bohatera lirycznego z Bogiem

– wyjaśnia, czym jest kościół dla bohatera lirycznego

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– wskazuje najbardziej zaskakujące sformułowania, wyjaśniając przyczyny wyboru

– proponuje inny tytuł dla wiersza, uzasadniając swoją propozycję

– przedstawia i krótko uzasadnia swoją tezę na temat poetyckości wiersza

– wyjaśnia pojęcie wypowiedzenie wielokrotnie złożone

– wskazuje w tekście wypowiedzenia wielokrotnie złożone

– wyodrębnia i numeruje wypowiedzenia składowe na podstawie orzeczeń czasownikowych i form zastępujących orzeczenia

– wskazuje zdanie główne

– określa zależności między wypowiedzeniami składowymi w wypowiedzeniu wielokrotnie złożonym

– przekształca podane grupy zdań w wypowiedzenia wielokrotnie złożone

– stosuje w wypowiedziach ustnych i pisemnych wypowiedzenia wielokrotnie złożone

– wskazuje błędy w wypowiedzeniach wielokrotnie złożonych

– zna zasady interpunkcji w wypowiedzeniu wielokrotnie złożonym

– uzupełnia wypowiedzenia brakującymi przecinkami

– opisuje reprodukcję jednym zdaniem wielokrotnie złożonym, stosując poprawną interpunkcję

– objaśnia budowę wypowiedzenia wielokrotnie złożonego

– wymienia kolejność czynności obowiązujących przy analizie wypowiedzenia wielokrotnie złożonego

– dokonuje analizy składniowej wypowiedzenia wielokrotnie złożonego

– przyporządkowuje wypowiedzenie wielokrotnie złożone do wykresu

– sporządza wykres wypowiedzenia wielokrotnie złożonego

– uzupełnia podane wypowiedzenia przecinkami

– poprawia błędy składniowe w wypowiedzeniu wielokrotnie złożonym

– zna i poprawnie stosuje zasady interpunkcji w wypowiedzeniu wielokrotnie złożonym

– wyjaśnia znaczenie interpunkcji dla zrozumienia tekstu

– opisuje jednym zdaniem wielokrotnie złożonym zachowanie się uczniów po ostatnim dzwonku, stosując poprawną interpunkcję

– wyjaśnia pojęcia: mowa zależna, mowa niezależna

– wskazuje w tekście mowę niezależną

– czyta tekst z podziałem na role

– przekształca według podanego wzoru mowę niezależną w zależną i odwrotnie

– zna i stosuje zasady interpunkcyjne i ortograficzne dotyczące zapisu mowy niezależnej

– uzupełnia dialog podanymi czasownikami

– uzupełnia fragment Pana Tadeusza brakującymi znakami interpunkcyjnymi

– układa dialog pt. Powrót ojca z wywiadówki, wykorzystując podane czasowniki

– przekształca mowę niezależną w zależną i odwrotnie

– określa funkcje stylistyczne mowy niezależnej

– notuje w formie wniosku spostrzeżenia dotyczące tego, co decyduje o zaliczeniu wypowiedzi do mowy niezależnej

– redaguje dialogi między osobami przedstawionymi na ilustracjach, uwzględniając cechy mowy poszczególnych postaci

– przekształca tekst bajki w opowiadanie z użyciem mowy zależnej

– czyta cicho ze zrozumieniem, wybierając odpowiednie informacje

– określa tematykę i charakter tekstu

– odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości

– podaje przykłady znanych utworów realistycznych

– wymienia sposoby ukazywania świata przedstawionego uważane za odległe od realizmu

– określa stopień prawdopodobieństwa w prozie sensacyjnej i popularnych powieściach o miłości

– wyjaśnia pojęcie fikcja literacka

– wskazuje podobieństwa łączące powieść realistyczną z przypowieścią i poezją

– wyjaśnia, na czym polega

konwencja realistyczna i nierealistyczna

– cytuje przykłady zdań, które można uznać za realistyczne i  przykłady zdań będących fikcją upoetycznioną

– nazywa konwencję ukazywania świata przedstawionego w wybranych powieściach

– zapoznaje się z informacjami na temat Bolesława Leśmiana

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– wymienia głównych bohaterów utworu

– odróżnia postacie realistyczne od fantastycznych, uzasadniając wypowiedź

– gromadzi informacje na temat Bajdały

– krótko charakteryzuje narratora

– określa adresata wypowiedzi lirycznej

– zapoznaje się z definicją ballady

– uzasadnia, że utwór jest balladą

– redaguje charakterystykę z wykorzystaniem elementów gwary ludowej

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– odczytuje sens wybranych słów

– opracowuje artykuł hasłowy o Dusiołku do leksykonu

– przyłącza się do obrony lub oskarżeń postaci

– wskazuje liryczne cechy utworu

– porównuje utwór z innymi znanymi balladami

– układa „mowę obrończą” Pana Boga na zarzuty Bajdały

– czyta głośno (wyraźnie i wyraziście)

– wypowiada się na temat kreacji świata przedstawionego w utworze, wykorzystując fragmenty wiersza

– podaje informacje na temat bohatera lirycznego

– określa adresata wypowiedzi

– uzasadnia, że poznany wiersz jest przykładem pieśni jako gatunku  liryki

– odnajduje w tekście motyw Boga

– czyta głośno, dokonując interpretacji

– komentuje wypowiedzi bohatera lirycznego

– formułuje refleksje o charakterze filozoficznym

– wyjaśnia znaczenie motywu Boga

– porównuje sposób kreowania świata przedstawionego z innymi utworami Leśmiana

– wyjaśnia, czym jest cytat

– wskazuje cytaty w różnych tekstach

– wybiera i wprowadza cytaty do swoich wypowiedzi pisemnych

– omawia funkcję cytatu w różnych tekstach

– łączy zdania wprowadzające z cytatami

– redaguje krótki tekst, którego mottem lub puentą jest wybrany cytat

– sporządza szczegółowy plan rozprawki, której tezą jest jeden z podanych cytatów

– opisuje reprodukcję, przytaczając w opisie cytat, który najlepiej odzwierciedla nastrój obrazu

– wylicza zasady, o których trzeba pamiętać podczas cytowania

– wyjaśnia cel użycia cytatów  w podanych fragmentach wypracowań

– przytacza 5 samodzielnie wybranych cytatów z podanej książki lub artykułu

– sprawdza w dostępnych źródłach informacji, w jakich okolicznościach zostały wypowiedziane podane słowa, co oznaczają i kto jest ich autorem

– przypomina, skąd pochodzą podane cytaty i na tej podstawie uzupełnia zapis

– zapoznaje się z informacjami na temat Adama Mickiewicza

– czyta cicho ze zrozumieniem

– opowiada o swoich wrażeniach czytelniczych

– podaje informacje na temat postaci mówiącej

– sprawdza w źródłach informacje o Ordonie jako postaci historycznej

– określa czas i miejsce wydarzeń

– sporządza w punktach plan wydarzeń

– tytułuje wyodrębnione wydarzenia

– opowiada o przebiegu wydarzeń

– nazywa środki poetyckie służące przedstawieniu walczących wojsk

– wskazuje elementy świata, którym przypisane zostały barwy

– porównuje Ordona jako postać historyczną i bohatera literackiego, formułując wnioski

– odróżnia relacje o zdarzeniach od innych form wypowiedzi

– wyjaśnia sens wypowiedzi Jenerała

– cytuje fragment tekstu nawiązujący do udziału Rosji w rozbiorach Polski

– wyjaśnia symboliczne znaczenie barw

– wskazuje inne motywy o znaczeniu symbolicznym

– wyjaśnia cel kreowania poetyckiej legendy

– uzasadnia, że tekst jest przykładem utworu patriotycznego

– czyta cicho ze zrozumieniem

– określa dosłowną tematykę poznanego fragmentu

– określa czas i miejsce wydarzeń

– przedstawia osoby występujące i wspomniane we fragmencie powieści

– podaje informacje na temat narratora

– wymienia cechy wiosny

– nazywa uczucia i stany ducha wywołane w Tomaszu przez wiosnę

– nazywa uczucia Tomasza po polowaniu na głuszca

– wypowiada się na temat ekranizacji utworu

– wyjaśnia, na czym polegała wyjątkowość polowania na głuszce

– ocenia temat opowieści

– wskazuje fragmenty o charakterze refleksji

– odczytuje zdania, w których narrator posługuje się językiem poetyckim

– wyjaśnia, na czym polega poetyckość przytoczonych zdań

– wymyśla tytuł dla poznanego fragmentu powieści

– przygotowuje fragment scenopisu

– zapoznaje się z informacjami na temat Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

– czyta cicho ze zrozumieniem

– omawia kompozycję utworu

– określa plany czasowe poszczególnych historii

– sporządza dwa plany wydarzeń

– porównuje obie historie, wskazuje podobieństwa i różnice między nimi

– gromadzi informacje o narratorze na podstawie jego wypowiedzi

– zapoznaje się z informacjami na temat dygresji

– wyjaśnia, czym jest dygresja

– dzieli sformułowania wprowadzające dygresję na te, które można zastosować w tekście literackim i opowiadaniu mówionym

– sporządza dwa krótkie streszczenia

– cytuje opinię narratora o pokrewieństwie między obiema opowieściami

– wypowiada się na temat „typowości” narratora

– określa związki między narratorem a autorem opowiadania

– odczytuje epilog i komentarz

– wyjaśnia znaczenie motywu pierścienia

– wskazuje w tekście opowiadania dygresje